Κείμενα για τη Γ’ Γυμνασίου (επιμέλεια Ε. Φιλοσόφου)

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗ Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Τα κείμενα παρατίθενται στις κατάλληλες διδακτικές ενότητες

Δ.Ε. 1

Ποιος είναι ο ρόλος της Εκκλησίας στη σύγχρονη κοινωνία σύμφωνα με τα κείμενα που ακολουθούν  (υπογράμμισε τις λέξεις - κλειδιά για την απάντησή σου):

«Ούτε η Εκκλησία, ούτε το κράτος είδαν την αποστολή της Εκκλησίας σαν απλή άφεση αμαρτιών των πιστών για την μετά θάνατον είσοδό τους στον παράδεισο. Τούτο θα ισοδυναμούσε με ιατρική συγχώρηση των νόσων των ασθενών για την μετά θάνατον θεραπεία τους. Και η Εκκλησία και το κράτος γνώριζαν καλά ότι η άφεση αμαρτιών ήταν μόνο η αρχή της θεραπείας της αναζητούσας την ευδαιμονία νόσου της ανθρωπότητας. Η θεραπεία αυτή άρχιζε με την κάθαρση της καρδιάς, έφθανε στην
αποκατάσταση της καρδιάς στην φυσική της κατάσταση που είναι ο φωτισμός και τελειοποιείται ο όλος άνθρωπος στην υπέρ φύση κατάσταση του δοξασμού, δηλαδή της θέωσης. Το αποτέλεσμα της θεραπείας και της τελείωσης  αυτής δεν ήταν μόνο η κατάλληλη προετοιμασία για την μετά τον σωματικό θάνατο ζωή, αλλά και η μεταμόρφωση της κοινωνίας εδώ και τώρα από συγκροτήματα εγωϊστικών και εγωκεντρικών ατόμων σε κοινωνία ανθρώπων με ανιδιοτελή αγάπη, «ήτις ου ζητεί τα εαυτής».  (Ι. Ρωμανίδη, «Εκκλησιαστικαί σύνοδοι και πολιτισμός»).

«Γεγονός όμως είναι αναντίρρητο ότι, στον καιρό μας, οι ιστορικές συνθήκες έχουν αλλάξει ριζικά. Προορισμός της Εκκλησίας δεν είναι πια να αγωνίζεται για το έθνος, σαν τον Παπαφλέσσα, το Γερμανό Καραβαγγέλη ή το Χρυσόστομο Σμύρνης, να υπερασπίζεται τα δικαιώματα του Ελληνισμού και να εξασφαλίζει την υλική επιβίωσή του κάτω από ξένες κυριαρχίες. Η Ιστορία την ξαναφέρνει σήμερα στην αρχική της θέση του ποιμενάρχη, με το πνεύμα των Πατέρων, αλλά μέσα σ’ ένα κόσμο εντελώς καινούργιο, μαζικό, δυναμικό, συνταρακτικό, κλυδωνιζόμενο. Οι νέες ιστορικές συνθήκες ζητούν απ’ αυτήν να ξαναβρεί τις βαθύτερες πηγές της πνευματικότητάς της, να γίνει πάλι εστία έντονης και γνήσιας πνευματικής ζωής, να συζητήσει ιδέες, να λύσει προβλήματα συνειδήσεων, να προσφέρει υψηλά πρότυπα πίστης και αρετής, να βοηθήσει τους σύγχρονους ανθρώπους να δώσουν ένα νόημα στην ύπαρξή τους και να ξεχωρίσουν το καλό από το κακό. Προκύπτει δηλαδή για αυτήν ένα μεγάλο ζήτημα ιστορικής αναπροσαρμογής». (Γ. Θεοτοκά, «Αυτοκριτική»).

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ποιος είναι ο ρόλος της Εκκλησίας στη σύγχρονη κοινωνία σύμφωνα με τα κείμενα που ακολουθούν  (υπογράμμισε τις λέξεις - κλειδιά για την απάντησή σου):

«Ούτε η Εκκλησία ,ούτε το κράτος είδαν την αποστολή της Εκκλησίας σαν απλή άφεση αμαρτιών των πιστών για την μετά θάνατον είσοδό τους στον παράδεισο. Τούτο θα ισοδυναμούσε με ιατρική συγχώρηση των νόσων των ασθενών για την μετά θάνατον θεραπεία τους. Και η Εκκλησία και το κράτος γνώριζαν καλά ότι η άφεση αμαρτιών ήταν μόνο η αρχή της θεραπείας της αναζητούσας την ευδαιμονία νόσου της ανθρωπότητας. Η θεραπεία αυτή άρχιζε με την κάθαρση της καρδιάς, έφθανε στην αποκατάσταση της καρδιάς στην φυσική της κατάσταση που είναι ο φωτισμός και τελειοποιείται ο όλος άνθρωπος στην υπέρ φύση κατάσταση του δοξασμού, δηλαδή της θέωσης. Το αποτέλεσμα της θεραπείας και της τελείωσης  αυτής δεν ήταν μόνο η κατάλληλη προετοιμασία για την μετά τον σωματικό θάνατο ζωή, αλλά και η μεταμόρφωση της κοινωνίας εδώ και τώρα από συγκροτήματα εγωϊστικών και εγωκεντρικών ατόμων σε κοινωνία ανθρώπων με ανιδιοτελή αγάπη, «ήτις ου ζητεί τα εαυτής».  (Ι. Ρωμανίδη, «Εκκλησιαστικαί σύνοδοι και πολιτισμός»).

«Γεγονός όμως είναι αναντίρρητο ότι, στον καιρό μας, οι ιστορικές συνθήκες έχουν αλλάξει ριζικά. Προορισμός της Εκκλησίας δεν είναι πια να αγωνίζεται για το έθνος, σαν τον Παπαφλέσσα, το Γερμανό Καραβαγγέλη ή το Χρυσόστομο Σμύρνης, να υπερασπίζεται τα δικαιώματα του Ελληνισμού και να εξασφαλίζει την υλική επιβίωσή του κάτω από ξένες κυριαρχίες. Η Ιστορία την ξαναφέρνει σήμερα στην αρχική της θέση του ποιμενάρχη, με το πνεύμα των Πατέρων, αλλά μέσα σ’ ένα κόσμο εντελώς καινούργιο, μαζικό, δυναμικό, συνταρακτικό, κλυδωνιζόμενο. Οι νέες ιστορικές συνθήκες ζητούν απ’ αυτήν να ξαναβρεί τις βαθύτερες πηγές της πνευματικότητάς της, να γίνει πάλι εστία έντονης και γνήσιας πνευματικής ζωής, να συζητήσει ιδέες, να λύσει προβλήματα συνειδήσεων, να προσφέρει υψηλά πρότυπα πίστης και αρετής, να βοηθήσει τους σύγχρονους ανθρώπους να δώσουν ένα νόημα στην ύπαρξή τους και να ξεχωρίσουν το καλό από το κακό. Προκύπτει δηλαδή για αυτήν ένα μεγάλο ζήτημα ιστορικής αναπροσαρμογής». (Γ. Θεοτοκά, «Αυτοκριτική»).

Δ.Ε. 2

Υπογράμμισε τα στοιχεία που απαρτίζουν την σημασία του όρου «Εκκλησία» στο κείμενο που ακολουθεί:

« Εκκλησία (από το ρήμα εκ-καλώ) σημαίνει τη σύναξη που είναι αποτέλεσμα μιας κλήσης – πρόσκλησης. Είναι συναγωγή – συνάθροιση κεκλημένων. Οι πρώτοι μαθητές του Χριστού έχουν τη συνείδηση ότι είναι «κλητοί» - καλεσμένοι από αυτόν σε μια συνάθροιση ενότητας, σε μια εκκλησία. Όχι πιστοί μιας καινούργιας ιδεολογίας ή κοινωνικής διδαχής. Αυτό που τους ενώνει δεν είναι η αποδοχή κάποιων θεωρητικών «αρχών» ή «αξιών», αλλά η αποδοχή της κλήσης που αλλάζει ριζικά τη ζωή τους: Μεταποιεί τα άτομα, τις αποσπασματικές μονάδες, σε ενιαίο σώμα, σε Εκκλησία. Η σύναξή τους δεν εξαντλείται στην απλή συνάθροιση, δεν είναι παροδικό (περιπτωτικό) γεγονός. Ζουν ως εκκλησία, ως ενιαίο σώμα ζωής, κοινωνούν τη ζωή ως «αδελφοί» - όπως τα αδέλφια που αντλούν την ύπαρξή από την ίδια μήτρα - είναι «μέλη» ενός οργανικού, ζωντανού «σώματος». (Χρ. Γιανναρά, Αλφαβητάρι της Πίστης).

Υπογράμμισε τα στοιχεία που απαρτίζουν την σημασία του όρου «Εκκλησία» στο κείμενο που ακολουθεί:

« Εκκλησία (από το ρήμα εκ-καλώ) σημαίνει τη σύναξη που είναι αποτέλεσμα μιας κλήσης – πρόσκλησης. Είναι συναγωγή – συνάθροιση κεκλημένων. Οι πρώτοι μαθητές του Χριστού έχουν τη συνείδηση ότι είναι «κλητοί» - καλεσμένοι από αυτόν σε μια συνάθροιση ενότητας, σε μια εκκλησία. Όχι πιστοί μιας καινούργιας ιδεολογίας ή κοινωνικής διδαχής. Αυτό που τους ενώνει δεν είναι η αποδοχή κάποιων θεωρητικών «αρχών» ή «αξιών», αλλά η αποδοχή της κλήσης που αλλάζει ριζικά τη ζωή τους: Μεταποιεί τα άτομα, τις αποσπασματικές μονάδες, σε ενιαίο σώμα, σε Εκκλησία. Η σύναξή τους δεν εξαντλείται στην απλή συνάθροιση, δεν είναι παροδικό (περιπτωτικό) γεγονός. Ζουν ως εκκλησία, ως ενιαίο σώμα ζωής, κοινωνούν τη ζωή ως «αδελφοί» - όπως τα αδέλφια που αντλούν την ύπαρξή από την ίδια μήτρα - είναι «μέλη» ενός οργανικού, ζωντανού «σώματος». (Χρ. Γιανναρά, Αλφαβητάρι της Πίστης).

Υπογράμμισε τα στοιχεία που απαρτίζουν την σημασία του όρου «Εκκλησία» στο κείμενο που ακολουθεί:

« Εκκλησία (από το ρήμα εκ-καλώ) σημαίνει τη σύναξη που είναι αποτέλεσμα μιας κλήσης – πρόσκλησης. Είναι συναγωγή – συνάθροιση κεκλημένων. Οι πρώτοι μαθητές του Χριστού έχουν τη συνείδηση ότι είναι «κλητοί» - καλεσμένοι από αυτόν σε μια συνάθροιση ενότητας, σε μια εκκλησία. Όχι πιστοί μιας καινούργιας ιδεολογίας ή κοινωνικής διδαχής. Αυτό που τους ενώνει δεν είναι η αποδοχή κάποιων θεωρητικών «αρχών» ή «αξιών», αλλά η αποδοχή της κλήσης που αλλάζει ριζικά τη ζωή τους: Μεταποιεί τα άτομα, τις αποσπασματικές μονάδες, σε ενιαίο σώμα, σε Εκκλησία. Η σύναξή τους δεν εξαντλείται στην απλή συνάθροιση, δεν είναι παροδικό (περιπτωτικό) γεγονός. Ζουν ως εκκλησία, ως ενιαίο σώμα ζωής, κοινωνούν τη ζωή ως «αδελφοί» - όπως τα αδέλφια που αντλούν την ύπαρξή από την ίδια μήτρα - είναι «μέλη» ενός οργανικού, ζωντανού «σώματος». (Χρ. Γιανναρά, Αλφαβητάρι της Πίστης).

Υπογράμμισε τα στοιχεία που απαρτίζουν την σημασία του όρου «Εκκλησία» στο κείμενο που ακολουθεί:

« Εκκλησία (από το ρήμα εκ-καλώ) σημαίνει τη σύναξη που είναι αποτέλεσμα μιας κλήσης – πρόσκλησης. Είναι συναγωγή – συνάθροιση κεκλημένων. Οι πρώτοι μαθητές του Χριστού έχουν τη συνείδηση ότι είναι «κλητοί» - καλεσμένοι από αυτόν σε μια συνάθροιση ενότητας, σε μια εκκλησία. Όχι πιστοί μιας καινούργιας ιδεολογίας ή κοινωνικής διδαχής. Αυτό που τους ενώνει δεν είναι η αποδοχή κάποιων θεωρητικών «αρχών» ή «αξιών», αλλά η αποδοχή της κλήσης που αλλάζει ριζικά τη ζωή τους: Μεταποιεί τα άτομα, τις αποσπασματικές μονάδες, σε ενιαίο σώμα, σε Εκκλησία. Η σύναξή τους δεν εξαντλείται στην απλή συνάθροιση, δεν είναι παροδικό (περιπτωτικό) γεγονός. Ζουν ως εκκλησία, ως ενιαίο σώμα ζωής, κοινωνούν τη ζωή ως «αδελφοί» - όπως τα αδέλφια που αντλούν την ύπαρξή από την ίδια μήτρα - είναι «μέλη» ενός οργανικού, ζωντανού «σώματος». (Χρ. Γιανναρά, Αλφαβητάρι της Πίστης).

Δ.Ε.3: Ύμνοι από τη  γιορτή της Πεντηκοστής
(α) Το κοντάκιο της γιορτής                                                                Ὅτε καταβὰς τάς γλώσσας συνέχεε διεμέριζεν ἔθνη ὁ Ὕψιστος.      Ὅτε τοῦ πυρὸς τάς γλώσσας διένειμε εἰς ἑνότητα πάντας ἐκάλεσε.                                   Καὶ συμφώνως δοξάζομεν    τὸ Πανάγιον Πνεῦμα.	\ (β) Το απολυτίκιο της γιορτής                                                  Εὐλογητὸς εἰ, Χριστὲ          ὁ Θεὸς ἡμῶν ὁ πανσόφους τοὺς ἁλιεῖς ἀναδείξας, καταπέμψας αὐτοῖς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον. Καὶ δι’ αὐτῶν τὴν οἰκουμένην σαγηνεύσας,                              Φιλάνθρωπε, δόξα σοι.

                                                                         

ΚΕΙΜΕΝΑ

«Το γεγονός της Πεντηκοστής αποδεικνύει ότι το Άγιο Πνεύμα μεταμορφώνει τους ανθρώπους»: Πώς συμβαίνει αυτή η μεταμόρφωση και πού βασίζεται για να ξέρουμε ότι είναι γνήσια με βάση το κείμενο που ακολουθεί;

« Η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος δεν είναι μια μαγική προσθήκη ικανοτήτων και χαρισμάτων στον άνθρωπο. Είναι μια απελευθέρωση των δυνατοτήτων της ζωής που δεν έχει τίποτα το παράλογο και ‘’υπερφυσικό’’. Το Πνεύμα επιφοιτά στη φύση μας μεταβάλλοντας όχι το λόγο της φύσης (αυτό που είναι η φύση μας), αλλά τον τρόπο συστάσεως της υπόστασής μας.

 Η Πεντηκοστή - η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος - είναι το ιδρυτικό και συστατικό της Εκκλησίας γεγονός. Δεν ιδρύεται ένας θεσμός, αλλά γεννιέται η ‘’καινή κτίσις της Χάριτος’’, η δυνατότητα της αθάνατης ζωής η χαρισμένη από το Θεό στους ανθρώπους.» (Χρ.Γιανναρά ‘’Το αλφαβητάρι της πίστης’’)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

«Το γεγονός της Πεντηκοστής αποδεικνύει ότι το Άγιο Πνεύμα μεταμορφώνει τους ανθρώπους»: Πώς συμβαίνει αυτή η μεταμόρφωση και πού βασίζεται για να ξέρουμε ότι είναι γνήσια με βάση το κείμενο που ακολουθεί;

« Η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος δεν είναι μια μαγική προσθήκη ικανοτήτων και χαρισμάτων στον άνθρωπο. Είναι μια απελευθέρωση των δυνατοτήτων της ζωής που δεν έχει τίποτα το παράλογο και ‘’υπερφυσικό’’. Το Πνεύμα επιφοιτά στη φύση μας μεταβάλλοντας όχι το λόγο της φύσης (αυτό που είναι η φύση μας), αλλά τον τρόπο συστάσεως της υπόστασής μας.

 Η Πεντηκοστή - η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος - είναι το ιδρυτικό και συστατικό της Εκκλησίας γεγονός. Δεν ιδρύεται ένας θεσμός, αλλά γεννιέται η ‘’καινή κτίσις της Χάριτος’’, η δυνατότητα της αθάνατης ζωής η χαρισμένη από το Θεό στους ανθρώπους.» (Χρ.Γιανναρά ‘’Το αλφαβητάρι της πίστης’’)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

«Το γεγονός της Πεντηκοστής αποδεικνύει ότι το Άγιο Πνεύμα μεταμορφώνει τους ανθρώπους»: Πώς συμβαίνει αυτή η μεταμόρφωση και πού βασίζεται για να ξέρουμε ότι είναι γνήσια με βάση το κείμενο που ακολουθεί;

« Η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος δεν είναι μια μαγική προσθήκη ικανοτήτων και χαρισμάτων στον άνθρωπο. Είναι μια απελευθέρωση των δυνατοτήτων της ζωής που δεν έχει τίποτα το παράλογο και ‘’υπερφυσικό’’. Το Πνεύμα επιφοιτά στη φύση μας μεταβάλλοντας όχι το λόγο της φύσης (αυτό που είναι η φύση μας), αλλά τον τρόπο συστάσεως της υπόστασής μας.

 Η Πεντηκοστή - η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος - είναι το ιδρυτικό και συστατικό της Εκκλησίας γεγονός. Δεν ιδρύεται ένας θεσμός, αλλά γεννιέται η ‘’καινή κτίσις της Χάριτος’’, η δυνατότητα της αθάνατης ζωής η χαρισμένη από το Θεό στους ανθρώπους.» (Χρ.Γιανναρά ‘’Το αλφαβητάρι της πίστης’’)

Δ.Ε. 4

Πώς η πρώτη Εκκλησία των Ιεροσολύμων αντιμετωπίζει τα καθημερινά προβλήματα των πιστών και τι συμπεράσματα μπορούμε να εξάγουμε από αυτήν την αντιμετώπιση σύμφωνα με το κείμενο που ακολουθεί;

«Στο κεφάλαιο 6 των Πράξεων βλέπουμε και μια ενέργεια της Εκκλησίας, που μπορεί να χαρακτηριστεί ως «πολιτική» πράξη, με την καθιερωμένη μάλιστα σήμερα σημασία του όρου. Πρόκειται για την εκλογή των ‘’ΕΠΤΑ’’, στη διακονία υλικών αναγκών. Δεν θέλουμε με αυτό να ισχυριστούμε, ότι η Εκκλησία στα Ιεροσόλυμα κατασκεύασε κάποιο σ ύ σ τ η μ α  για την αντιμετώπιση των πολιτικών - κοινωνικών προβλημάτων. Αλλά με τη χάρη και τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος εξέφρασε την βούλησή της να αντιμετωπίζονται και τα πολιτικά - κοινωνικά προβλήματα του Λαού της από τους ίδιους τους ‘’πιστούς’’, τους Χριστιανούς δηλαδή και να λύνονται με τη Χάρη του Θεού και σύμφωνα με το θέλημά Του.»

(π. Γ. Μεταλληνού, «Η Εκκλησία μέσα στον κόσμο»).

Πώς η πρώτη Εκκλησία των Ιεροσολύμων αντιμετωπίζει τα καθημερινά προβλήματα των πιστών και τι συμπεράσματα μπορούμε να εξάγουμε από αυτήν την αντιμετώπιση σύμφωνα με το κείμενο που ακολουθεί;

«Στο κεφάλαιο 6 των Πράξεων βλέπουμε και μια ενέργεια της Εκκλησίας, που μπορεί να χαρακτηριστεί ως «πολιτική» πράξη, με την καθιερωμένη μάλιστα σήμερα σημασία του όρου. Πρόκειται για την εκλογή των ‘’ΕΠΤΑ’’, στη διακονία υλικών αναγκών. Δεν θέλουμε με αυτό να ισχυριστούμε, ότι η Εκκλησία στα Ιεροσόλυμα κατασκεύασε κάποιο σ ύ σ τ η μ α  για την αντιμετώπιση των πολιτικών - κοινωνικών προβλημάτων. Αλλά με τη χάρη και τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος εξέφρασε την βούλησή της να αντιμετωπίζονται και τα πολιτικά - κοινωνικά προβλήματα του Λαού της από τους ίδιους τους ‘’πιστούς’’, τους Χριστιανούς δηλαδή και να λύνονται με τη Χάρη του Θεού και σύμφωνα με το θέλημά Του.»

(π. Γ. Μεταλληνού, «Η Εκκλησία μέσα στον κόσμο»).

Πώς η πρώτη Εκκλησία των Ιεροσολύμων αντιμετωπίζει τα καθημερινά προβλήματα των πιστών και τι συμπεράσματα μπορούμε να εξάγουμε από αυτήν την αντιμετώπιση σύμφωνα με το κείμενο που ακολουθεί;

«Στο κεφάλαιο 6 των Πράξεων βλέπουμε και μια ενέργεια της Εκκλησίας, που μπορεί να χαρακτηριστεί ως «πολιτική» πράξη, με την καθιερωμένη μάλιστα σήμερα σημασία του όρου. Πρόκειται για την εκλογή των ‘’ΕΠΤΑ’’, στη διακονία υλικών αναγκών. Δεν θέλουμε με αυτό να ισχυριστούμε, ότι η Εκκλησία στα Ιεροσόλυμα κατασκεύασε κάποιο σ ύ σ τ η μ α  για την αντιμετώπιση των πολιτικών - κοινωνικών προβλημάτων. Αλλά με τη χάρη και τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος εξέφρασε την βούλησή της να αντιμετωπίζονται και τα πολιτικά - κοινωνικά προβλήματα του Λαού της από τους ίδιους τους ‘’πιστούς’’, τους Χριστιανούς δηλαδή και να λύνονται με τη Χάρη του Θεού και σύμφωνα με το θέλημά Του.»

(π. Γ. Μεταλληνού, «Η Εκκλησία μέσα στον κόσμο»).

 Γιατί η ανισότητα όσο  και η απόλυτη ισότητα στην κατοχή υλικών αγαθών μπορούν να δημιουργήσουν κοινωνικά προβλήματα  σύμφωνα με το κείμενο που ακολουθεί;

Ποιο αίτημα – πρόταση καταθέτει ο συγγραφέας ως κοινωνικός ψυχολόγος, προκειμένου να υπάρξει οικονομική ισότητα και κοινωνική ειρήνη;

          «Στο οικονομικό και πολιτικό πεδίο, παρατηρείται μια παρόμοια λανθασμένη επιλογή ανάμεσα στην ανεξέλεγκτη ανισότητα και την απόλυτη ισότητα του εισοδήματος. Αν τα αποκτήματα κάθε ανθρώπου έχουν λειτουργικό και προσωπικό χαρακτήρα, τότε το να έχει κάποιος περισσότερα από τον άλλο, δεν αποτελεί κοινωνικό πρόβλημα. Στο βαθμό, δηλαδή, που η ιδιοκτησία δεν είναι ουσιαστική, δεν αναπτύσσεται και ο φθόνος. Από την άλλη μεριά όμως, αυτοί που ασχολούνται με την ισότητα – με την έννοια ότι το μερίδιο του καθενός πρέπει να είναι ακριβώς ίσο με οποιουδήποτε άλλου – δείχνει ότι ο δικός τους προσανατολισμός προς το έχειν είναι δυνατότερος παρά ποτέ και απλώς τον αρνούνται στην ενασχόλησή τους με την απόλυτη ισότητα. Πίσω από αυτό το ενδιαφέρον, το πραγματικό τους κίνητρο είναι φανερό: ο φθόνος. Εκείνοι που ζητούν να μην έχει κανείς περισσότερα από τους ίδιους, στη ουσία προστατεύουν τον εαυτό τους από τη ζήλια που θα αισθάνονταν, αν κάποιος έχει έστω κι ένα γραμμάριο περισσότερο απ’ αυτούς. Εκείνο που έχει σημασία είναι ότι τόσο η πολυτέλεια όσο και η φτώχεια θα πρέπει να εξαφανιστούν. Η ισότητα δε θα πρέπει να πάρει την έννοια της ποσοτικής ισότητας των υλικών αγαθών. Αντίθετα, θα πρέπει να σημαίνει ότι το εισόδημα δε θα διαφοροποιείται σε τέτοιο βαθμό, που να δημιουργεί στις διάφορες κοινωνικές ομάδες, διαφορετικές εμπειρίες ζωής» (Erich Fromm,  Να ΄Εχεις ή να Είσαι;) 

Γιατί η ανισότητα όσο  και η απόλυτη ισότητα στην κατοχή υλικών αγαθών μπορούν να δημιουργήσουν κοινωνικά προβλήματα  σύμφωνα με το κείμενο που ακολουθεί;

Ποιο αίτημα – πρόταση καταθέτει ο συγγραφέας ως κοινωνικός ψυχολόγος, προκειμένου να υπάρξει οικονομική ισότητα και κοινωνική ειρήνη;

          «Στο οικονομικό και πολιτικό πεδίο, παρατηρείται μια παρόμοια λανθασμένη επιλογή ανάμεσα στην ανεξέλεγκτη ανισότητα και την απόλυτη ισότητα του εισοδήματος. Αν τα αποκτήματα κάθε ανθρώπου έχουν λειτουργικό και προσωπικό χαρακτήρα, τότε το να έχει κάποιος περισσότερα από τον άλλο, δεν αποτελεί κοινωνικό πρόβλημα. Στο βαθμό, δηλαδή, που η ιδιοκτησία δεν είναι ουσιαστική, δεν αναπτύσσεται και ο φθόνος. Από την άλλη μεριά όμως, αυτοί που ασχολούνται με την ισότητα – με την έννοια ότι το μερίδιο του καθενός πρέπει να είναι ακριβώς ίσο με οποιουδήποτε άλλου – δείχνει ότι ο δικός τους προσανατολισμός προς το έχειν είναι δυνατότερος παρά ποτέ και απλώς τον αρνούνται στην ενασχόλησή τους με την απόλυτη ισότητα. Πίσω από αυτό το ενδιαφέρον, το πραγματικό τους κίνητρο είναι φανερό: ο φθόνος. Εκείνοι που ζητούν να μην έχει κανείς περισσότερα από τους ίδιους, στη ουσία προστατεύουν τον εαυτό τους από τη ζήλια που θα αισθάνονταν, αν κάποιος έχει έστω κι ένα γραμμάριο περισσότερο απ’ αυτούς. Εκείνο που έχει σημασία είναι ότι τόσο η πολυτέλεια όσο και η φτώχεια θα πρέπει να εξαφανιστούν. Η ισότητα δε θα πρέπει να πάρει την έννοια της ποσοτικής ισότητας των υλικών αγαθών. Αντίθετα, θα πρέπει να σημαίνει ότι το εισόδημα δε θα διαφοροποιείται σε τέτοιο βαθμό, που να δημιουργεί στις διάφορες κοινωνικές ομάδες, διαφορετικές εμπειρίες ζωής» (Erich Fromm,  Να ΄Εχεις ή να Είσαι;)

  Δ.Ε. 7

Γιατί ο συνοδικός θεσμός είναι κατεξοχήν εκκλησιαστικός;

« Για την παράδοση όμως της αδιαίρετης χριστιανοσύνης και την ορθόδοη ιστορική της συνέχεια, η αλήθεια της  Εκκλησίας  δεν είναι δυνατό να ταυτιστεί με αλάθητους θεσμούς και εξουσιαστικές δομές, χωρίς να αλλοτριωθεί ουσιαστικά. Γιατί η αυθεντία και η εξουσία παρέχουν την ‘’εξ αντικειμένου’’ κατοχύρωση της ατομικής βεβαιότητας για την ‘’αλήθεια’’, επομένως θωρακίζουν το εγώ, εγκλωβίζουν τον άνθρωπο στην πτώση, τον αποκλείουν από τον εκκλησιαστικό τρόπο της υπάρξεως... η αλήθεια της Εκκλησίας είναι το γεγονός της Ευχαριστίας:η μεταμόρφωση της ατομικής επιβίωσης σε ζωή που κοινωνείται...». ( ΧΡ. ΓΙΑΝΝΑΡΑ « Το αλφαβητάρι της πίστης»).

                                                                                Δ.Ε. 8

Χαρακτήρισε τον απ. Παύλο από τα λατρευτικά κείμενα που ακολουθούν:

 «Ἐθνῶν σε κήρυκα καὶ φωστῆρα τρισμέγιστον, Ἀθηναίων διδάσκαλον, Οἰκουμένης ἀγλάισμα, εὐφροσύνως γεραίρομεν∙ τοὺς ἀγῶνας τιμῶμεν καὶ τάς βασάνους διὰ Χριστόν, τὸ σεπτόν σου μαρτύριον. Ἅγιε Παῦλε Ἀπόστολε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τάς ψυχὰς ἡμῶν» (απολυτίκιο).

«Ἐκλογῆς Χριστοῦ σκεῦος καὶ Ἀπόστολος μέγιστος, καὶ σαγηνευτὴς ἐθνῶν θεῖος, ἐν τῷ λόγῳ τῆς χάριτος, ἐδείχθης ὡς πλήρης ὢν φωτός, Ἀπόστολε Παῦλε ἀληθῶς∙ τὸν γὰρ ἄγνωστον κηρύττεις ἡμῖν θεόν, τοῖς πόθῳ ἀνακράζουσι∙ δόξα τῷ δεδωκότι σοὶ ἰσχύν, δόξα τῷ σε θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ χορηγοῦντι διὰ σοῦ, πᾶσι τὰ κρείττονα» (β΄ απολυτίκιο)

«Ποία φυλακὴ οὐκ ἔσχε σὲ δέσμιον; ποία Ἐκκλησία οὐκ ἔχει σὲ Ῥήτορα; Δαμασκὸς μέγα φρονεῖ ἐπὶ σοὶ Παῦλε∙ εἶδε γὰρ σε σκελισθέντα φωτί∙ Ῥώμη σου τὸ αἷμα δεξαμένη, καὶ αὐτὴ κομπάζει∙ ἀλλ’ ἡ Ταρσὸς πλέον χαίρει, καὶ πόθῳ τιμᾷ σοῦ τὰ σπάργανα. Ἀλλ’ ᾧ Παῦλε Ἀπόστολε, τὸ καύχημα τῆς οἰκουμένης, προφθάσας ἡμᾶς στήριξον» (από γ΄ ωδή).

Χαρακτήρισε τον απ. Παύλο από τα λατρευτικά κείμενα που ακολουθούν:

«Ἐθνῶν σε κήρυκα καὶ φωστῆρα τρισμέγιστον, Ἀθηναίων διδάσκαλον, Οἰκουμένης ἀγλάισμα, εὐφροσύνως γεραίρομεν∙ τοὺς ἀγῶνας τιμῶμεν καὶ τάς βασάνους διὰ Χριστόν, τὸ σεπτόν σου μαρτύριον. Ἅγιε Παῦλε Ἀπόστολε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τάς ψυχὰς ἡμῶν» (απολυτίκιο).

«Ἐκλογῆς Χριστοῦ σκεῦος καὶ Ἀπόστολος μέγιστος, καὶ σαγηνευτὴς ἐθνῶν θεῖος, ἐν τῷ λόγῳ τῆς χάριτος, ἐδείχθης ὡς πλήρης ὢν φωτός, Ἀπόστολε Παῦλε ἀληθῶς∙ τὸν γὰρ ἄγνωστον κηρύττεις ἡμῖν θεόν, τοῖς πόθῳ ἀνακράζουσι∙ δόξα τῷ δεδωκότι σοὶ ἰσχύν, δόξα τῷ σε θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ χορηγοῦντι διὰ σοῦ, πᾶσι τὰ κρείττονα» (β΄ απολυτίκιο)

«Ποία φυλακὴ οὐκ ἔσχε σὲ δέσμιον; ποία Ἐκκλησία οὐκ ἔχει σὲ Ῥήτορα; Δαμασκὸς μέγα φρονεῖ ἐπὶ σοὶ Παῦλε∙ εἶδε γὰρ σε σκελισθέντα φωτί∙ Ῥώμη σου τὸ αἷμα δεξαμένη, καὶ αὐτὴ κομπάζει∙ ἀλλ’ ἡ Ταρσὸς πλέον χαίρει, καὶ πόθῳ τιμᾷ σοῦ τὰ σπάργανα. Ἀλλ’ ᾧ Παῦλε Ἀπόστολε, τὸ καύχημα τῆς οἰκουμένης, προφθάσας ἡμᾶς στήριξον» (από γ΄ ωδή).

Δ.Ε. 10

Από ποια σημεία των παρακάτω κειμένων φαίνεται το γιατί οι Ελληνες αποδέχθηκαν  και ενσωμάτωσαν τη Χριστιανική πίστη στη ζωή τους ;

«Το ελληνικό άτομο και ο πολιτειακός κοινοτισμός του αποτελούσαν μακρυνό παρελθόν όταν έκανε την εμφάνισή του ο χριστιανισμός. Ο Ελληνισμός είχε από καιρό εκφυλιστεί σε σκιά του κλασσικού εαυτού  του. Παρά ταύτα είδε στο χριστιανικό μήνυμα, όπως αυτό ενσαρκωνόταν στις αποστολικές κοινότητες, την απάντηση στα αρχαία του ερωτήματα. Και το εισέπνευσε ‘’μέχρις ονύχων’’.

Η επιλογή ήταν ελεύθερη και συνειδητή. Αν οι Ελληνες είναι οι μετέχοντες ελληνικής παιδείας, τότε είναι ο μόνος λαός που έγιναν χριστιανοί ένας- ένας χωριστά. Το άτρεπτο στοιχείο που ζητούσαν, για να το κάνουν άξονα του Βίου και της Πολιτείας, το βρήκαν στην υπερφυσική χριστιανική αγάπη. Και δεν γελάστηκαν, αφού η εκκλησιαστική συλλογικότητα ανέστησε τον Ελληνισμό από τον τάφο και του έδωσε άλλα χίλια χρόνια ιστορίας στην πρωτοπορία του πολιτισμού.......

Ο χριστιανισμός δεν επιβλήθηκε στους Ελληνες. Ο Ελληνισμός τον εγκολπώθηκε, τον έκανε δικό του γιατί ο χριστιανισμός ανταποκρινόταν σε βαθύτερες αναζητήσεις του. Το ότι πήρε τις απαντήσεις στα ερωτήματά του από ένα άλλο έθνος, δεν αναιρεί την ελληνική συνέχεια, αφού τα συγκεκριμένα ερωτήματα και οι συγκεκριμένες απαντήσεις δεν είχαν κανένα νόημα για το εν λόγω έθνος (τους Εβραίους). Το βάπτισμα του Ελληνισμού δεν αναίρεσε την ελληνικότητά του».

( Θ. Ζιάκα, Η έκλειψη του υποκειμένου)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Από ποια σημεία των παρακάτω κειμένων φαίνεται το γιατί οι Ελληνες αποδέχθηκαν  και ενσωμάτωσαν τη Χριστιανική πίστη στη ζωή τους ;

«Το ελληνικό άτομο και ο πολιτειακός κοινοτισμός του αποτελούσαν μακρυνό παρελθόν όταν έκανε την εμφάνισή του ο χριστιανισμός. Ο Ελληνισμός είχε από καιρό εκφυλιστεί σε σκιά του κλασσικού εαυτού  του. Παρά ταύτα είδε στο χριστιανικό μήνυμα, όπως αυτό ενσαρκωνόταν στις αποστολικές κοινότητες, την απάντηση στα αρχαία του ερωτήματα. Και το εισέπνευσε ‘’μέχρις ονύχων’’.

Η επιλογή ήταν ελεύθερη και συνειδητή. Αν οι Ελληνες είναι οι μετέχοντες ελληνικής παιδείας, τότε είναι ο μόνος λαός που έγιναν χριστιανοί ένας- ένας χωριστά. Το άτρεπτο στοιχείο που ζητούσαν, για να το κάνουν άξονα του Βίου και της Πολιτείας, το βρήκαν στην υπερφυσική χριστιανική αγάπη. Και δεν γελάστηκαν, αφού η εκκλησιαστική συλλογικότητα ανέστησε τον Ελληνισμό από τον τάφο και του έδωσε άλλα χίλια χρόνια ιστορίας στην πρωτοπορία του πολιτισμού.......

Ο χριστιανισμός δεν επιβλήθηκε στους Ελληνες. Ο Ελληνισμός τον εγκολπώθηκε, τον έκανε δικό του γιατί ο χριστιανισμός ανταποκρινόταν σε βαθύτερες αναζητήσεις του. Το ότι πήρε τις απαντήσεις στα ερωτήματά του από ένα άλλο έθνος, δεν αναιρεί την ελληνική συνέχεια, αφού τα συγκεκριμένα ερωτήματα και οι συγκεκριμένες απαντήσεις δεν είχαν κανένα νόημα για το εν λόγω έθνος (τους Εβραίους). Το βάπτισμα του Ελληνισμού δεν αναίρεσε την ελληνικότητά του».

( Θ. Ζιάκα, Η έκλειψη του υποκειμένου)

Δ.Ε. 13

Εντόπισε στο παρακάτω κείμενο τα αίτια της απόρριψης από τους Ιουδαίους της Χριστιανικής διδασκαλίας και της αποδοχής της από αυτούς που είχαν ελληνική παιδεία:

«Γιατί το χριστιανισμό τον δέχτηκαν μόνον οι Ελληνες και οι εξελληνισμένοι λαοί και δεν τον δέχτηκαν οι Εβραίοι ενώ βγήκε από τα σπλάχνα τους

Ενας βέβαια δεν είναι ο λόγος. Κάθε ιστορικό γεγονός, σύνθετο στη φύση και στην ουσία του, κρατάει από πολλές πηγές. Και στο ερώτημά μας δόθηκαν πολλές απαντήσεις. Δόθηκεν όμως και τούτη:

Το χριστιανισμό τον δέχτηκαν μόνον οι Ελληνες και οι εξελληνισμένοι λαοί, γιατί αυτοί ήταν ψυχολογικά και διανοητικά προετοιμασμένοι από το δικό τους πολιτισμό για να τον Δεχτούν. Αντίθετα στον Ιουδαίο, η νέα θρησκεία, κι αν βγήκεν από τα σπλάχνα του, φάνταζε ξενότροπα. Ηταν γι αυτόν, σε πολλά, κάτι το ακατανόητο. Πως μπορούσεν έξαφνα ο απόλυτα μονοθεϊστής Εβραίος να ακούει να του μιλούν για υιόν του Θεού, γεννηθέντα υπό γυναικός

Αντίθετα ο Ελληνας ήταν ετοιμασμένος και από τη θρησκεία του και από τη φιλοσοφία του, που δεν χώριζεν απόλυτα το θεό από τον άνθρωπο, να δεχτεί το δόγμα αυτό και να το ζήσει.

Και πάλι πως μπορούσεν ο Ιουδαίος, ο τόσο σφιχτά κλειδωμένος μέσα στα όρια της φυλής του, που τόσο ζηλότυπα την ξεχώριζεν από τους άλλους λαούς τα δόγμα του εκλεκτού λαού, να δεχτεί να πιστεύει στον ίδιο θεό μαζί με έναν αλλόφυλο

Αντίθετα ο Ελληνας κι εδώ ήταν πανέτοιμος ,γιατί είχεν ένα βαθύ κοσμοπολίτικο ανθρωπισμό. Του τον είχε διδάξει η θρησκεία του, που δεν ήταν «αποκλειστικά» εθνική, και η φιλοσοφία του». (Β.Ν. Τατάκη, Ελληνισμός και Χριστιανισμός).

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Εντόπισε στο παρακάτω κείμενο τα αίτια της απόρριψης από τους Ιουδαίους της Χριστιανικής διδασκαλίας και της αποδοχής της από αυτούς που είχαν ελληνική παιδεία:

«Γιατί το χριστιανισμό τον δέχτηκαν μόνον οι Ελληνες και οι εξελληνισμένοι λαοί και δεν τον δέχτηκαν οι Εβραίοι ενώ βγήκε από τα σπλάχνα τους

Ενας βέβαια δεν είναι ο λόγος. Κάθε ιστορικό γεγονός, σύνθετο στη φύση και στην ουσία του, κρατάει από πολλές πηγές. Και στο ερώτημά μας δόθηκαν πολλές απαντήσεις. Δόθηκεν όμως και τούτη:

Το χριστιανισμό τον δέχτηκαν μόνον οι Ελληνες και οι εξελληνισμένοι λαοί, γιατί αυτοί ήταν ψυχολογικά και διανοητικά προετοιμασμένοι από το δικό τους πολιτισμό για να τον Δεχτούν. Αντίθετα στον Ιουδαίο, η νέα θρησκεία, κι αν βγήκεν από τα σπλάχνα του, φάνταζε ξενότροπα. Ηταν γι αυτόν, σε πολλά, κάτι το ακατανόητο. Πως μπορούσεν έξαφνα ο απόλυτα μονοθεϊστής Εβραίος να ακούει να του μιλούν για υιόν του Θεού, γεννηθέντα υπό γυναικός

Αντίθετα ο Ελληνας ήταν ετοιμασμένος και από τη θρησκεία του και από τη φιλοσοφία του, που δεν χώριζεν απόλυτα το θεό από τον άνθρωπο, να δεχτεί το δόγμα αυτό και να το ζήσει.

Και πάλι πως μπορούσεν ο Ιουδαίος, ο τόσο σφιχτά κλειδωμένος μέσα στα όρια της φυλής του, που τόσο ζηλότυπα την ξεχώριζεν από τους άλλους λαούς τα δόγμα του εκλεκτού λαού, να δεχτεί να πιστεύει στον ίδιο θεό μαζί με έναν αλλόφυλο

Αντίθετα ο Ελληνας κι εδώ ήταν πανέτοιμος ,γιατί είχεν ένα βαθύ κοσμοπολίτικο ανθρωπισμό. Του τον είχε διδάξει η θρησκεία του, που δεν ήταν «αποκλειστικά» εθνική, και η φιλοσοφία του». (Β.Ν. Τατάκη, Ελληνισμός και Χριστιανισμός).

Δ.Ε.19

Ερ. 3 του βιβλίου: «Πώς αντιλαμβάνεστε ότι το Σώμα της Εκκλησίας είναι  φρουρός της πίστης και εγγυητής της εγκυρότητας μιας Συνόδου;» με βάση το κείμενο που ακολουθεί προσπάθησε να απαντήσεις.

«..οι σύνοδοι διατύπωσαν τους όρους - όρια της αλήθειας της Εκκλησίας, δηλαδή τα σύνορα ή το περίγραμμα μιας αλήθειας που δεν εξαντλείται στη διατύπωσή της, γιατί δεν είναι θεωρητικό ‘’σύστημα’’ ή ‘’υπερβατική ιδεολογία’’, αλλά βιώνεται και πραγματοποιείται υπαρκτικά στη δυναμική της ζωής του ευχαριστιακού σώματος.

   Αν λοιπόν σε μια σύνοδο κάποιοι Επίσκοποι ή και το σύνολο των Επισκόπων εκφράζουν γνώμες, απόψεις και τελικά αποφάσεις άσχετες με την εμπειρία του ευχαριστιακού σώματος, τότε καταργείται η σύνοδος και εκπίπτουν από το αξίωμά τους οι Επίσκοποι - γιατί τελικός κριτής και φύλακας της εκκλησιαστικής αλήθειας είναι ο λαός, ο λαός - φορέας της ευχαριστιακής εμπειρίας της ‘’ όντως ζωής’’.

   Έτσι, μέσα στην Ιστορία, σύνοδοι που φιλοδόξησαν να έχουν καθολικό κύρος για τη σύνολη χριστιανοσύνη - συγκλήθηκαν ως ‘’οικουμενικές’’ και θέλησαν να επιβληθούν ως ‘’οικουμενικές’’- απορρίφθηκαν από το λαό, χαρακτηρίστηκαν ‘’ληστρικές’’ και ‘’ψευτοσύνοδοι’’. Ενώ άλλες, πολύ μετριοπαθέστερες στις προθέσεις τους, αναγνωρίστηκαν από το λαό ως οικουμενικές, γιατί ήταν οικουμενική και καθολική η αλήθεια που εξέφρασαν και διατύπωσαν.

   Κα ιστορικά αυτά δεδομένα, η άρνηση κάθε θεσμοθετημένης αυθεντίας και η απόρριψη κάθε αλάθητης εξουσιαστικής αρχής μέσα στην Εκκλησία, παραμένουν οπωσδήποτε ακατανόητα και δυσερμήνευτα σήμερα, όπου ολόκληρος ο πολιτισμός μας - ο τρόπος της ζωής μας - προϋποθέτει την υποταγή στη δεδομένη αυθεντία θεσμών και δομών και ιδεολογιών και προγραμμάτων και τον αποκλεισμό του λαού από τη διαχείριση των ουσιωδών του βίου.» (Χρ. Γιανναρά ,Το αλφαβητάρι της πίστης, σελ.212-213).

Ερ .3 του βιβλίου: «Πώς αντιλαμβάνεστε ότι το Σώμα της Εκκλησίας είναι  φρουρός της πίστης και εγγυητής της εγκυρότητας μιας Συνόδου;» με βάση το κείμενο που ακολουθεί προσπάθησε να απαντήσεις.

 «..οι σύνοδοι διατύπωσαν τους όρους - όρια της αλήθειας της Εκκλησίας, δηλαδή τα σύνορα ή το περίγραμμα μιας αλήθειας που δεν εξαντλείται στη διατύπωσή της, γιατί δεν είναι θεωρητικό ‘’σύστημα’’ ή ‘’υπερβατική ιδεολογία’’, αλλά βιώνεται και πραγματοποιείται υπαρκτικά στη δυναμική της ζωής του ευχαριστιακού σώματος.

   Αν λοιπόν σε μια σύνοδο κάποιοι Επίσκοποι ή και το σύνολο των Επισκόπων εκφράζουν γνώμες, απόψεις και τελικά αποφάσεις άσχετες με την εμπειρία του ευχαριστιακού σώματος, τότε καταργείται η σύνοδος και εκπίπτουν από το αξίωμά τους οι Επίσκοποι - γιατί τελικός κριτής και φύλακας της εκκλησιαστικής αλήθειας είναι ο λαός, ο λαός - φορέας της ευχαριστιακής εμπειρίας της ‘’ όντως ζωής’’.

   Έτσι, μέσα στην Ιστορία, σύνοδοι που φιλοδόξησαν να έχουν καθολικό κύρος για τη σύνολη χριστιανοσύνη - συγκλήθηκαν ως ‘’οικουμενικές’’ και θέλησαν να επιβληθούν ως ‘’οικουμενικές’’- απορρίφθηκαν από το λαό, χαρακτηρίστηκαν ‘’ληστρικές’’ και ‘’ψευτοσύνοδοι’’. Ενώ άλλες, πολύ μετριοπαθέστερες στις προθέσεις τους, αναγνωρίστηκαν από το λαό ως οικουμενικές, γιατί ήταν οικουμενική και καθολική η αλήθεια που εξέφρασαν και διατύπωσαν.

   Κα ιστορικά αυτά δεδομένα, η άρνηση κάθε θεσμοθετημένης αυθεντίας και η απόρριψη κάθε αλάθητης εξουσιαστικής αρχής μέσα στην Εκκλησία, παραμένουν οπωσδήποτε ακατανόητα και δυσερμήνευτα σήμερα, όπου ολόκληρος ο πολιτισμός μας - ο τρόπος της ζωής μας - προϋποθέτει την υποταγή στη δεδομένη αυθεντία θεσμών και δομών και ιδεολογιών και προγραμμάτων και τον αποκλεισμό του λαού από τη διαχείριση των ουσιωδών του βίου.» (Χρ. Γιανναρά ,Το αλφαβητάρι της πίστης, σελ.212-213).