Τα οφέλη της απεξάρτησης από το κινητό τηλέφωνο
KEVIN ROOSE/THE NEW YORK TIMES
Καθημερινή 5.1.2020
Eίμαι
εξαρτημένος από το κινητό μου και αν πιστέψουμε τις στατιστικές, το ίδιο
συμβαίνει και σε εσάς. Αποφεύγω να χρησιμοποιώ τον όρο «εθισμός» γιατί μου
φαίνεται υπερβολικά αποστειρωμένος και κλινικός για να περιγράψει τι συμβαίνει στον
εγκέφαλό μας την εποχή των κινητών.
Αντίθετα με
το οινόπνευμα και τα οπιοειδή, τα τηλέφωνα δεν είναι εξαρτησιογόνες ουσίες. Δεν
αποκλείεται μελλοντικά να αποκτήσουμε το κατάλληλο βιολογικό υλικό το οποίο θα
μας επιτρέψει να συμβιώνουμε αρμονικά με τους υπερ-υπολογιστές που θα
ικανοποιούν κάθε μας ανάγκη και θα μας παρέχουν πληθώρα ερεθισμάτων. Ομως για
τους περισσότερους, αυτό δεν έχει ακόμα συμβεί.
Ανέκαθεν,
χρησιμοποιούσα υπερβολικά το κινητό μου, αλλά πέρυσι εμφάνισα συμπτώματα:
αδυναμία να διαβάσω βιβλία, να παρακολουθήσω ολόκληρες ταινίες ή να συζητήσω
χωρίς περισπασμούς. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με θύμωναν και με γέμιζαν
άγχος. Εφάρμοσα διάφορα κόλπα για να απελευθερωθώ από την εξάρτησή μου αλλά
πάντα ξανάπεφτα στη χρήση. Ετσι αποφάσισα και επικοινώνησα με την Κάρολιν
Πράις, δημοσιογράφο και συγγραφέα του βιβλίου «Πώς να χωρίσετε με το κινητό
σας» και ευτυχώς δέχθηκε να με βοηθήσει.
Καθώς καλύπτω
δημοσιογραφικά τα θέματα τεχνολογίας ήταν προφανές ότι η απεξάρτησή μου δεν θα
μπορούσε να είναι ολοκληρωτική. Το πρόγραμμα της Κάρολιν, άλλωστε,
επικεντρώνεται στα βασικά αίτια της εξάρτησης από το κινητό. Βασικός στόχος του
είναι να ξεκολλήσει ο εγκέφαλος από τις επιβλαβείς συνήθειες που έχει
υιοθετήσει και να επιλέξει άλλες.
Πρώτα από
όλα, η Κάρολιν μου επέβαλε να δημιουργήσω ένα νοητό φρένο, έτσι ώστε να
αναγκάζομαι να σκέφτομαι προτού αρπάξω το κινητό. Ετσι αντιλήφθηκα πόσο πολύ
γεμίζω τον χρόνο μου με το κινητό. Αν ήθελα να αποκαταστήσω τον εγκέφαλό μου
έπρεπε να εξασκηθώ στο να μην κάνω απολύτως τίποτα. Εμαθα να βάζω το τηλέφωνο
στην τσέπη και να παρατηρώ τα κτίρια και τους ανθρώπους που βρίσκονταν μπροστά
μου.
Στη συνέχεια
καθάρισα το κινητό μου από τις περιττές εφαρμογές και άφησα εκείνες που μου
δημιουργούν χαρά και συμβάλλουν στη διατήρηση υγιεινών συνηθειών. Χωρίς
δισταγμό έσβησα το Facebook και το Twitter. Εμαθα, επίσης, τη νύχτα να κλειδώνω
το κινητό σε ένα μίνι χρηματοκιβώτιο που αγόρασα για αυτόν το σκοπό. Αυτό
περιόρισε δραστικά τη χρήση του κινητού κατά τη διάρκεια της νύχτας, ενώ άρχισα
να ασχολούμαι με άλλες δραστηριότητες που μπορούσαν να υποκαταστήσουν την
εξάρτησή μου.
Το «διαζύγιο»
Η μεγαλύτερη
δοκιμασία ήταν το «πειραματικό διαζύγιο» από το κινητό, μία 48ωρη περίοδος κατά
την οποία απαγορευόταν η χρήση οποιασδήποτε ψηφιακής συσκευής. Παρότι αρχικά
φοβόμουν το πείραμα, όταν ήρθε η στιγμή όλα πήγαν τέλεια. Επί δύο ημέρες
διάβαζα βιβλία, έλυνα σταυρόλεξα, άναψα το τζάκι και απόλαυσα τον έναστρο
ουρανό. Φυσικά ήρθαν και κάποιες στιγμές που ένιωθα θυμό, κατά του εαυτού μου,
επειδή επί τόσα χρόνια στερήθηκα αυτήν την αναζωογονητική ανία, επειδή οι
μηχανικοί της Σίλικον Βάλεϊ εκμεταλλεύονται τις γνωσιακές μας αδυναμίες και
κυρίως επειδή η βιομηχανία της κινητής τηλεφωνίας μας έπεισε ότι ένα μικρό
παραλληλόγραμμο από ατσάλι και γυαλί είναι ο ιδανικός αγωγός για τις εμπειρίες
μας. Σήμερα, που ο χρόνος που περνώ παρέα με το κινητό έχει μειωθεί δραστικά
και που έχω συναισθηματικά αποστασιοποιηθεί από αυτό, άρχισα και πάλι να το
εκτιμώ.
Κάτι
σημαντικό έχει αλλάξει στον εγκέφαλό μου. Σήμερα με συναρπάζει και πάλι ο
φυσικός κόσμος, που έχει χώρο για σκέψη αλλά και τεμπελιά. Κοιτάω τους
ανθρώπους στα μάτια και τους παρακολουθώ όταν μου μιλούν. Σίγουρα δεν πρόκειται
για πλήρη αποθεραπεία και πρέπει να βρίσκομαι σε διαρκή επαγρύπνηση. Ομως,
έπειτα από πάρα πολύ καιρό, αρχίζω να νιώθω και πάλι άνθρωπος.
