Κ.Γ. Παπαδημητρακόπουλου
Η τεχνολογία βλάπτει τήν αγάπη!
Ορθόδοξος Τύπος 3.7.2020
Ναί, ἀκούγεται παράξενο αὐτό, καλοί μου φίλοι. Καὶ ὅμως, ὅπως θὰ δοῦμε, εἶναι πολλοὶ οἱ τρόποι μὲ τοὺς ὁποίους ἡ τεχνολογία μᾶς ἀπομακρύνει ἀπὸ τὴν ἀγάπη. Καὶ δὲν εἶναι μόνον ἡ ἀγάπη, ἀλλὰ καὶ πολλὰ ἄλλα ἀνώτερα συναισθήματα, τὰ ὁποῖα παραγκωνίζει πρὸς χάρη τῶν ἀρνητικῶν μας συναισθημάτων! Ἀλλ’ ἂς δοῦμε τί ἀκριβῶς συμβαίνει μὲ τὴν ἀγάπη, μέσα ἀπὸ συγκεκριμένα παραδείγματα …
* * *
Πρώτη περίπτωση. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ὅλοι, λίγο ὥς πολύ, ἔχουμε μία ἰδιαίτερη σχέση μὲ τὰ κινητά μας, ἰδιαίτερα δὲ ἡ νέα γενιά, ἡ ὁποία δὲν μπορεῖ νὰ ζήσει πλέον χωρὶς αὐτά! Τὰ ἔχουμε πάντα μαζί μας, τρῶμε μὲ αὐτὰ καὶ κοιμόμαστε ἔχοντάς τα στὸ προσκεφάλι μας. Τὰ ἐλέγχουμε κατὰ μέσον ὅρο 47 φορὲς τὴν ἡμέρα, οἱ δὲ νέοι 82 φορὲς τὴν ἡμέρα, σύμφωνα μὲ τὶς ἔρευνες. Καὶ δὲν εἶναι τυχαῖο ποὺ συμβαίνει αὐτὸ καὶ τὰ ἀγαπᾶμε τόσο πολύ. Μὲ αὐτὰ ἐπικοινωνοῦμε, ἐνημερωνόμαστε, δικτυωνόμαστε, ψυχαγωγούμαστε κ.λπ. Ὡστόσο αὐτή μας ἡ ἀγάπη πρὸς τὰ κινητά, κάποτε ξεπερνᾶ τὰ ὅρια. Σὲ βαθμὸ ποὺ διαταράσσει (τουλάχιστον!) τὴν ἀγάπη καὶ τὸ ἐνδιαφέρον μας πρὸς τὸν συνάνθρωπο, ἀκόμη δὲ καὶ μὲ τοὺς οἰκείους μας.
Πῶς; Ὅταν κάποιος μπροστὰ μας ἐλέγχει συνέχεια τὸ κινητό του καὶ ἀσχολεῖται μ’ αὐτό, ἀκόμη καὶ ἄθελά του, ἐκπέμπει τὸ ἑξῆς μήνυμα: Ὅτι βρίσκει τὸ κινητό του πιὸ ἐνδιαφέρον ἀπὸ μᾶς!
Τὸ βλέπουμε αὐτὸ ἰδιαίτερα στὴ νέα γενιά. Ὅταν βρίσκονται στὸ καθιστικὸ τοῦ σπιτιοῦ μαζὶ μὲ τοὺς γονεῖς καὶ τὰ ἀδέλφια τους, στὸ αὐτοκίνητο, ἀκόμη δὲ καὶ στὸ οἰκογενειακὸ τραπέζι, ἀποφεύγουν τὴ συζήτηση καὶ τὴν τόσο ἀναγκαία ψυχικὴ ἐπαφὴ μαζί τους, ἀσχολούμενοι μὲ τὸ κινητό! Τὸ ὁποῖο εἶναι καὶ ἡ διέξοδος στὸ νὰ μὴ ἔχουν καμμία τέτοια ἐπαφή!
Ὅμως τὸ φαινόμενο παρατηρεῖται καὶ στοὺς γονεῖς. Ἐνῷ μετὰ τὸν κάματο τῆς ἡμέρας ἢ καὶ τῆς ἑβδομάδας βρίσκονται ἐπιτέλους μαζὶ μὲ τὰ παιδιά τους (καὶ τοὺς ἐφήβους τους!), δὲν ἀφήνουν τὸ «ἔξυπνο» κινητὸ ἀπ’ τὰ χέρια τους, ἀσχολούμενοι ἀκατάπαυστα μαζί του! Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ ὑπάρχουν πολλὰ παιδιὰ σήμερα ποὺ – ὅσο παράξενο κι ἂν φαίνεται – τὰ ἔχουν μὲ τὶς νέες τεχνολογίες, ἐπειδὴ τοὺς στεροῦν τοὺς γονεῖς τους!
Τὸ φαινόμενο αὐτὸ εἶναι τόσο μεγάλο, ποὺ τὸ παρατηρεῖ κανεὶς ἀκόμη καὶ στὶς κηδεῖες, στὴν ὁποῖες – κατὰ τὰ ἄλλα – πηγαίνουμε, γιὰ νὰ προσευχηθοῦμε γι’ αὐτοὺς ποὺ ἔφυγαν ἀπ’ τὴ ζωή αὐτὴ καὶ νὰ συμπαρασταθοῦμε στοὺς πενθοῦντες!
Ἐπιστημονικὴ μελέτη ποὺ δημοσιεύτηκε στὸ περιοδικὸ «Psychology of Popular Media Culture» ἔδειξε ὅτι γιὰ τὸ 70% τῶν γυναικῶν τὸ κινητὸ ἐπηρεάζει τὴ σχέση τους μὲ τὶς συζύγους τους, καθ’ ὅσον αὐτοί, ἐνῷ συζητοῦν, ἀπαντοῦν στὶς κλήσεις ἢ στέλνουν μηνύματα!
Ἄλλη ἔρευνα τοῦ Πανεπιστημίου Μπέϊλορ κατέληξε σ’ αὐτὸ τὸ συμπέρασμα: Ἐκεῖ στὴν προσπάθειά μας νὰ εἴμαστε συνέχεια σ’ ἐπαφὴ μὲ τὴν τεχνολογία, διαταράσσουμε τὶς ἀνθρώπινες σχέσεις μας ἀκόμη καὶ μὲ τοὺς δικούς μας ἀνθρώπους!
Τί παρατηρεῖ, μετὰ ἀπ’ αὐτὰ κανείς; Ὅτι ἐπειδὴ οἱ νέες τεχνολογίες μᾶς παρέχουν τὴ δυνατότητα νὰ μὴ εἴμαστε ἐκεῖ ποὺ εἴμαστε, τὸ ἴδιο κάνουν τελικὰ καὶ μὲ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἀγαπᾶμε, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν ἴδια τὴν ἀγάπη!
Δεύτερη περίπτωση. Ὅπως ὑποστηρίζουν οἱ ψυχολόγοι, οἱ ἀνθρωπολόγοι καὶ ἄλλοι ἐπιστήμονες, ἡ ἐπιθυμία γιὰ στενότερη ἐπαφὴ μὲ τοὺς συνανθρώπους μας καὶ γιὰ τὴ δημιουργία ψυχικῶν δεσμῶν μαζί τους εἶναι διάχυτη σὲ ὅλους μας. Ἀπὸ ἐκεῖ πηγάζουν οἱ συγγένειες καὶ οἱ φιλίες. Καὶ τί δὲν κάνουμε ὅλοι, γιὰ νὰ ἔχουμε τὴν κατάλληλη φιλικὴ συντροφιά!
Μάλιστα, σύμφωνα καὶ μὲ τὶς ἐπιστημονικὲς μελέτες, ὅσο πιὸ ἰσχυροὺς κοινωνικοὺς δεσμοὺς καὶ φιλίες ἔχει κάποιος, τόσο αὐξάνουν ἀκόμη καὶ οἱ πιθανότητες νὰ ζήσει περισσότερα καὶ καλύτερα χρόνια.
Ὅμως τὸ πᾶν εἶναι οἱ πραγματικοὶ φίλοι, σ’ αὐτοὺς ποὺ μποροῦμε νὰ δώσουμε τὴν καρδιά μας καὶ νὰ πάρουμε τὴ δική τους καὶ ὄχι οἱ ἁπλῶς γνωστοί. Αὐτοὶ οἱ δεσμοὶ τῆς πραγματικῆς ἀγάπης, εἶναι ὁπωσδήποτε λυτρωτικοί.
Καὶ τί γίνεται ἐπ’ αὐτοῦ σήμερα; Σύμφωνα μὲ τὶς ἐπιστημονικὲς ἔρευνες, ἡ τεχνολογία μὲ πολλοὺς τρόπους ἔχει μειώσει διαχρονικὰ τοὺς πραγματικούς μας φίλους. Κι ἐνῷ ὁ ἀριθμὸς τῶν γνωστῶν μας αὐξάνεται (ὅπως καὶ τῶν εἰκονικῶν φίλων), τῶν πραγματικῶν ὅλο καὶ λιγοστεύει!
Οἱ γνωστοὶ μέσα ἀπὸ τὶς κοινωνικὲς ἐπαφὲς κυμαίνονται ἀπὸ 250 ἕως 5.500 ἀνθρώπους. Οἱ κοντινότεροι ἀπ’ αὐτούς, εἶναι γύρω στοὺς 120. Οἱ φίλοι περιορίζονται τὸ πολὺ σὲ 20. Οἱ πρα-γματικοὶ ὅμως εἶναι τὸ πολὺ δύο, ἀπὸ τρεῖς ποὺ ἦταν πρὶν ἀπὸ 30 χρόνια!
Ἂς σημειωθεῖ ὅτι οἱ φιλίες, γιὰ νὰ «χτιστοῦν», ἐκτὸς τῶν ἄλλων, ἀπαιτοῦν καὶ χρόνο, δεδομένου ὅτι κεραυνοβόλα φιλία (κατὰ τὸν κεραυνοβόλο ἔρωτα) δὲν ὑπάρχει. Ἔρευνα τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Κάνσας ἔδειξε ὅτι, γιὰ νὰ ἐξελιχθεῖ μία γνωριμία σὲ μία τυπικὴ φιλία ἀπαιτοῦνται 50 ὧρες συναναστροφῆς καὶ ἄλλες 40 ὧρες, γιὰ νὰ γίνει ἀληθινή. Γιὰ νὰ ἀναπτυχθεῖ δὲ σὲ πραγματικὴ καὶ στενὴ φιλία, ἀπαιτοῦνται συνολικὰ 200 ὧρες!
Καὶ τί κάνει ἐπ’ αὐτοῦ ἡ τεχνολογία; Αὐξάνει τοὺς εἰκονικοὺς φίλους σὲ βάρος τῶν πραγματικῶν καὶ περιορίζει τὸν χρόνο ποὺ μποροῦμε νὰ διαθέσουμε γιὰ τοὺς πραγματικοὺς πρὸς ὄφελος τῶν εἰκονικῶν!
Σκεφθεῖτε, τώρα, τί γίνεται ἂν ἐκεῖ στὶς τόσο περιορισμένες συναντήσεις μὲ τοὺς πραγματικοὺς φίλους μας, ἀσχολούμαστε καὶ μὲ τὰ κινητά μας, ὅπως πιὸ πάνω ἀναφέραμε!
Ὅπως καὶ ἄλλοτε ἔχουμε ἀναφέρει, ἡ πρα-γματικὴ φιλία δὲν εἶναι καθόλου εὔκολη ὑπόθεση. Χτίζεται σιγὰ – σιγά, μὲ κόπο καὶ ἀγώνα. Δοκιμάζεται στὸ χρόνο, στὶς χαρές, στὶς δυσκολίες. Εἶναι ἔκφραση ἀνθρωπιᾶς. Εἶναι δόσιμο πρὸς τὸν ἄλλο, εἶναι ἡ διαρκὴς προσφορά μας πρὸς αὐτόν. Μοιάζει μὲ τὸ πολύκαρπο δένδρο ποὺ γιὰ νὰ καρποφορήσει θέλει ἐκεῖνο τὸ ἀδιάκοπο σκάψιμο, πότισμα, κλάδεμα καὶ ράντισμα!
Ἀντίθετα ἡ ἠλεκτρονικὴ φιλία εἶναι εὔκολη ὑπόθεση. Δὲν ἀπαιτεῖ καὶ πολλά. Ἕνα ὑπολογιστὴ συνδεδεμένο μὲ τὸ διαδίκτυο μόνο! Κι ὕστερα μηδαμινὴ διαπροσωπικὴ ἐπαφὴ καὶ πολλὰ λόγια, λόγια, λόγια! Ἡ ἀγάπη ἐκφράζεται μὲ δῶρα, εἰκονικὰ κι αὐτά, ἡ δὲ ἔγνοια γιὰ τὸν ἄλλο μέ… συναισθηματεικονίδια! Ἄρα δὲν χρειάζεται τίποτα νὰ δώσεις, δὲν ἀπαιτεῖται ἡ προσφορά σου σὲ κάτι!
Λοιπόν, τί πλῆγμα ποὺ εἶναι κι αὐτὸ στὴν ἀγάπη!
Τρίτη περίπτωση. Τὰ κοινωνικὰ δίκτυα, ἐκεῖνο ποὺ κάνουν στὸ θέμα αὐτὸ εἶναι, ὄχι νὰ αὐξάνουν τὴν ἀγάπη, ἀλλὰ νὰ πυροδοτοῦν τὴ ζήλια, ἡ ὁποία βεβαίως βρίσκεται στὸν ἀντίποδα τῆς ἀγάπης. «Ἡ ἀγάπη οὐ ζηλεῖ», τονίζει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Δηλαδή, δὲν ζηλεύει.
Σύμφωνα μὲ ἔρευνα τοῦ Πανεπιστημίου Χοῦμπολτ καὶ τοῦ Πολυτεχνείου τοῦ Ντάρμσταντ, 1 στοὺς 3 χρῆστες τοῦ Facebook αἰσθάνονται χειρότερα ὅταν τὸ ἐπισκέπτονται, λόγω τῆς ζήλειας ποὺ νοιώθουν!
Κι αὐτὸ γιατί οἱ χαρούμενες φωτογραφίες τῶν φίλων ποὺ κατὰ κανόνα ἀνεβάζουν μετὰ ἀπὸ διακοπές, διασκεδάσεις καὶ ἄλλες ἐκδηλώσεις καὶ τὰ σχόλια γιὰ τὴν εὐτυχισμένη τους ζωή, πυροδοτοῦν συναισθήματα ζήλιας, ἀπογοήτευσης, ἀπομόνωσης καὶ μοναξιᾶς! Πολλοί, μὲ τὰ συναισθήματα αὐτά, ἔφθασαν νὰ μὴ «ἀνεβάζουν» τίποτα δικό τους, ἀκολουθώντας μία παθητικὴ στάση διαβάζοντας τὰ δημοσιεύματα τῶν ἄλλων μόνο!
Ἄλλη ἔρευνα τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Μιζούρι μιλᾶ, γιὰ τοὺς ἴδιους λόγους, ὄχι μόνο γιὰ τὴ ζήλεια, ἀλλὰ ἀκόμη καὶ γιὰ τὸν φθόνο ποὺ νοιώθουν οἱ χρῆστες γιὰ τοὺς «φίλους» τους!
Τέταρτη περίπτωση. Ὅπως εἶναι γνωστὸ τὰ κοινωνικὰ δίκτυα αὐτὸ ποὺ κάνουν ἐπιπλέον, εἶναι νὰ μᾶς ἀναγκάζουν νὰ αὐξάνουμε τὴν αὐτοπροβολή μας, τὸν ναρκισσισμό μας καὶ γιὰ ὅλα αὐτὰ τὸ ἐγώ μας. Ἀπὸ αὐτὰ ποὺ συνέχεια «πρέπει» νὰ ἀνεβάζουμε γιά μᾶς, μέχρι τὰ «Like» ποὺ ἐπίσης «πρέπει» νὰ κάνουν οἱ ἄλλοι γιά μᾶς!
Ἡ κατάσταση αὐτὴ θυμίζει τὸ ἑξῆς ἀνέκδοτο. Κάποιος εἶπε στὸ φίλο του: «Τόσην ὥρα μιλᾶμε γιὰ μένα. Ἂς ποῦμε κάτι καὶ γιὰ σένα. Γιὰ πές μου, πῶς σὲ νίκησα τότε, στὸ σκάκι ποὺ παίζαμε;»!!!
Λοιπόν, αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ διόγκωση τοῦ ἐγώ μας, λειτουργεῖ ἀσφαλῶς σὲ βάρος τοῦ «ἐμεῖς» καὶ ὁπωσδήποτε στὸ πραγματικὸ ἐνδιαφέρον καὶ τὴν ἀγάπη γιὰ τὸν ἄλλο. Ὅλα εἶναι γιὰ τὴν … αὐτοῦ ἐξοχότητα τὸν ἑαυτό μας, τοὺς δὲ ἄλλους τοὺς θέλουμε μόνο, γιὰ νὰ μᾶς θαυμάζουν καὶ νὰ μᾶς χειροκροτοῦν!
Πέμπτη περίπτωση. Ἔρευνα τοῦ Πανεπιστημίου Μπεϊχὰνγκ (Πεκίνο) ποὺ ἔγινε μὲ βάση 70.000.000 ἀναρτήσεις στὸ Weibo (ἀντίστοιχο τοῦ Twitter), θέλησε νὰ δεῖ ποιὰ ἀνθρώπινα συναισθήματα κυριαρχοῦν στὸν ψηφιακὸ κόσμο. Καὶ τί διαπίστωσε; Πὼς αὐτὰ δὲν εἶναι οὔτε τὸ συναίσθημα τῆς χαρᾶς, οὔτε δὲ καὶ τῆς λύπης (μὲ τὰ ὁποῖα καὶ ἐκδηλώνεται ἡ ἀγάπη), ἀλλὰ τῆς ἀποστροφῆς, τῆς ὀργῆς καὶ τοῦ θυμοῦ! Εἶναι δὲ καὶ αὐτὰ ποὺ ἔχουν καὶ τὶς περισσότερες ἀπαντήσεις καὶ προωθοῦνται μὲ ἐνθουσιασμό!
* * *
Ἂς μὴ μακρηγορήσουμε ἄλλο, παιδιά. Οἱ τεχνολογίες εἶναι, γιὰ νὰ μᾶς κάνουν καλύτερη τὴ ζωή καὶ ὄχι χειρότερη. Ἂς τὶς χρησιμοποιοῦμε «ἔξυπνα», λοιπόν, χωρὶς νὰ παραμερίζουμε τὴν ἀγάπη μας πρὸς τοὺς ἄλλους, τοὺς ὁποίους ὅλοι μας ἔχουμε πολὺ μεγάλη ἀνάγκη …
