Ὁ κορωνοϊὸς καὶ ἡ θρησκεία
ΑΘΗΝΑ ΛΙΝΟΥ*
Καθημερινὴ 09.10.2020
Ὁ καθηγητὴς Francis Collins εἶναι ὁ μακροβιότερος διευθυντὴς τοῦ NIH (National Institutes of Health). Εἶναι ἐπικεφαλῆς σὲ πάνω ἀπὸ 20.000 ἐργαζομένους καὶ ἐρευνητὲς στὰ 27 ἰνστιτοῦτα τοῦ ὀργανισμοῦ. Εἶναι τὸ «ἀφεντικὸ» τοῦ Dr Fauci ποὺ εἶναι διευθυντὴς ἑνὸς ἀπὸ αὐτὰ τὰ ἰνστιτοῦτα καὶ ἐπικεφαλῆς τῆς προσπάθειας ἀντιμετώπισης τοῦ κορωνοϊοῦ στὶς ΗΠΑ.
Ο Dr Collins, ὑπεύθυνος γιὰ τὴ διαχείριση τοῦ ἐτήσιου προϋπολογισμοῦ τοῦ NIH ὕψους 43 δισεκατομμυρίων δολαρίων καὶ τῶν ἐπιπλέον τριῶν δισεκατομμυρίων ποὺ πρόσφατα πῆρε εἰδικὰ γιὰ τὴν ἔρευνα στὴν πανδημία, ἔχει ἀφοσιωθεῖ πλέον στὴν ἀνακάλυψη τοῦ ἐμβολίου καὶ τῆς θεραπευτικῆς ἀντιμετώπισης τῆς COVID-19.
Πρὶν ἀπὸ λίγους μῆνες ὀργάνωσε τὴν ὁμάδα ACTIV (Accelerating COVID-19 Therapeutic Interventions and Vaccines), ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ 18 μεγάλες ἑταιρεῖες, τὸ CDC (Centers for Disease Control and Prevention) καὶ ἄλλους ὀργανισμούς, μὲ σκοπὸ νὰ ἐπιταχύνει τὴ διάγνωση, τὴ θεραπεία καὶ τὰ ἐμβόλια γιὰ τὸν κορωνοϊό. «Συγχρόνως ὅμως ἐργαζόμαστε γιὰ νὰ καταλάβουμε τί γίνεται μὲ τὸ παράξενο σύνδρομο στὰ παιδιά, πῶς θὰ προστατεύσουμε τὴν ψυχικὴ ὑγεία τῶν ἀνθρώπων. Τοὺς φόβους τους μήπως προσβληθοῦν ἀπὸ τὸν ἰό, μήπως καταστραφοῦν οἰκονομικά. Πρέπει νὰ τὰ καταλάβουμε αὐτὰ καὶ νὰ στηρίξουμε τὸν κόσμο».
Ο Dr Collins ἔγινε παγκοσμίως γνωστὸς ὅταν, ὡς διευθυντὴς τοῦ Ἐθνικοῦ Κέντρου τοῦ NIH γιὰ τὴν ἔρευνα τοῦ γονιδιώματος τοῦ ἀνθρώπου, ὁλοκλήρωσε μὲ ἐπιτυχία τὸ ἔργο τὸ 2004. Ὁ πρόεδρος Ὀμπάμα ἀναγνωρίζοντας τὴν προσφορά του στὴ γενετικὴ καὶ στὴν ἰατρικὴ ἔρευνα τὸν ἐπέλεξε ὡς διευθυντὴ πλέον ὅλου του ΝΙΗ, θέση στὴν ὁποία τὸν διατήρησε καὶ ὁ σημερινὸς πρόεδρος Τράμπ.
Ἡ πρὸ COVID-19 προσφορὰ τοῦ Dr Collins, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἀνακάλυψη τοῦ ἀνθρώπινου γονιδιώματος, περιλαμβάνει τὴν ἔρευνα BRAIN (Brain Research through Advancing Innovative Neurotechnologies), τὴν Cancer Moonshot καὶ τὴν ἔρευνα γιὰ τὴν Ἰατρικὴ Ἀκριβείας (Precision Medicine).
Ἐκτὸς ἀπὸ κορυφαῖος ἐπιστήμονας, ὁ Dr Francis Collins εἶναι καὶ ἕνας βαθιὰ θρησκευόμενος ἄνθρωπος. Στὸ μπεστ σέλερ βιβλίο του «Ἡ γλώσσα τοῦ Θεοῦ», ἐξηγεῖ πῶς ἔγινε ἔνθερμος χριστιανός, ὅταν ὡς νέος ἦταν ἀγνωστικιστὴς καὶ ἄθεος. Στὸ βιβλίο αὐτό, ποὺ στὴν ἑλληνική του ἔκδοση προλογίζεται ἀπὸ ἕναν ἄλλον, διεθνῶς ἀναγνωρισμένο Ἕλληνα γενετιστή, τὸν καθηγητὴ Στυλιανὸ Ἀντωναράκη, τονίζει ὅτι ἡ ἐπιστήμη ἀπαντάει στὸ ἐρώτημα «πῶς», ἐνῶ ἡ θρησκεία στὸ ἐρώτημα «γιατί». Ὁ Dr Collins βλέπει τὴν πίστη καὶ τὴν ἐπιστήμη νὰ συνυπάρχουν συμπληρωματικὰ καὶ ὄχι ἀνταγωνιστικά. Πρὶν ἀπὸ λίγους μῆνες τιμήθηκε μὲ τὸ διεθνὲς βραβεῖο Templeton (1,3 ἑκατ. δολαρίων) γιὰ τὴ συμβολή του στὴ συνύπαρξη ἐπιστήμης καὶ θρησκείας. «Οἱ περισσότερες συζητήσεις γιὰ τὴ θρησκεία καὶ τὴν ἐπιστήμη τὶς τελευταῖες δεκαετίες κυριαρχοῦνται ἀπὸ ἀκραῖες φωνές. Ἀπὸ τὴ μιὰ μεριά, τὰ ἐπιχειρήματα ὅτι ἡ πίστη δὲν ἔχει λογικὴ καὶ ὅτι ἔχει κάνει πιὸ πολὺ κακὸ ἀπὸ ὁτιδήποτε στὴν ἀνθρωπότητα. Ἀπὸ τὴν ἄλλη, οἱ φονταμενταλιστικὲς θρησκευτικὲς ἀπόψεις ποὺ ἀρνοῦνται τὶς ἐπιστημονικὲς ἀνακαλύψεις».
Τὴν περίοδο αὐτὴ πηγαίνει καθημερινὰ στὶς 5 τὸ πρωὶ στὸ γραφεῖο του καὶ ξεκινάει διαβάζοντας τὴν Ἁγία Γραφή. «Τὸ ἐδάφιο ἀπὸ τὴν Β πρὸς Κορινθίους ἐπιστολὴ ποὺ ὁ Θεὸς λέει στὸν Παῦλο “ἀρκεῖ σοὶ ἡ χάρις μου, ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθένειᾳ τελειοῦται” δὲν μπορῶ νὰ σᾶς ἐξηγήσω πόσο μὲ βοηθάει, ὅταν δὲν εἶναι ξεκάθαρο τί δρόμο νὰ ἀκολουθήσω», ἀναφέρει σὲ πρόσφατη συνέντευξή του.
Στὴ δύσκολη αὐτὴ περίοδο τῆς πανδημίας διατηρεῖ τὴν αἰσιοδοξία του. Ἐμπνέεται ἀπὸ τὸν ἀλτρουισμὸ καὶ τὴν ἀφοσίωση τῶν χιλιάδων ἐρευνητῶν του στὸ NIH καὶ τῶν ἐπιστημόνων σὲ ὅλο τὸν κόσμο γιὰ τὴν τελικὴ νίκη ἐνάντια στὴν COVID-19 ἀλλὰ καὶ πιστεύει στὴ συνεχῆ παρουσία τοῦ Θεοῦ. «Ἀκόμα καὶ σὲ μιὰ σκοτεινὴ στιγμή, ὑπάρχει τὸ σχέδιό Του».
Καὶ στὴ χώρα μας, μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς πανδημίας τοῦ κορωνοϊοῦ, οἱ συζητήσεις γιὰ τὴ σχέση ἐπιστήμης καὶ θρησκείας ἔχουν ἀναζωπυρωθεῖ. Ἰδίως στὰ κοινωνικὰ δίκτυα οἱ ἀντιπαραθέσεις τῶν «ἐπιστημόνων» καὶ τῶν «χριστιανῶν» καθημερινὰ ὁδηγοῦν σὲ ὀργισμένα σχόλια ἑκατέρωθεν.
Τὸ παράδειγμα τῆς στάσης τοῦ διεθνῶς ἀναγνωρισμένου ἐπιστήμονα καὶ χριστιανοῦ Dr Francis Collins δὲν ἔχει σκοπὸ νὰ ἐνισχύσει κάποιες ἀπὸ τὶς ἀντικρουόμενες θέσεις, ἀλλὰ ἁπλῶς νὰ τονίσει ὅτι ἡ ἐπιστήμη καὶ ἡ θρησκεία μποροῦν νὰ συνυπάρξουν, ἂν ἐμεῖς συνεχίζουμε νὰ ρωτᾶμε το «πῶς» καὶ τὸ «γιατί».
* Ἡ κα Ἀθηνᾶ Λινοῦ εἶναι καθηγήτρια Ἐπιδημιολογίας στὸ ΕΚΠΑ καὶ πρόεδρος τοῦ Ἰνστιτούτου Προληπτικῆς, Περιβαλλοντολογικῆς καὶ Ἐργασιακῆς Ἰατρικῆς Prolepsis.
