Ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ βιβλίο:
Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ,
τοῦ Francis Collins
.jpg)
«Αὐτὸ τὸ βιβλίο στοχεύει στὸ νὰ ἐξαλείψει αὐτὴ τὴν ἀντίληψη, ὑποστηρίζοντας ὅτι ἡ πίστη στὸ Θεὸ μπορεῖ νὰ εἶναι μιὰ ἀπολύτως λογικὴ ἐπιλογὴ καὶ ὅτι οἱ ἀρχὲς τῆς πίστης εἶναι στὴν πραγματικότητα συμπληρωματικὲς τῶν ἀρχῶν τῆς ἐπιστήμης»[1].
«Κατὰ τὴν ἀντίληψή μου δὲν ὑπάρχει καμία ἀντίφαση στὸ νὰ εἶναι κανεὶς γνήσιος ἐπιστήμονας καὶ ἄνθρωπος ποὺ πιστεύει σ’ ἕνα Θεό, ὁ ὁποῖος ἐνδιαφέρεται προσωπικὰ γιὰ τὸν καθένα μας. Ἡ δικαιοδοσία τῆς ἐπιστήμης εἶναι νὰ ἐρευνᾶ τὴ φύση. Τοῦ Θεοῦ ἡ δικαιοδοσία βρίσκεται στὸν πνευματικὸ κόσμο, ἕνα βασίλειο ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ ἐξερευνηθεῖ μὲ τὰ ἐργαλεῖα καὶ τὴ διάλεκτο τῆς ἐπιστήμης. Πρέπει νὰ ἐξετασθεῖ μὲ τὴν καρδιά, μὲ τὸ νοῦ καὶ τὴν ψυχή. Καὶ ὁ νοῦς πρέπει νὰ βρεῖ τρόπο νὰ συμπεριλάβει καὶ τὰ δύο βασίλεια»[2].
«Κι ἔτσι βαθμιαία προχώρησα ἀπὸ τὸν ἀγνωστικισμὸ στὴν ἀθεΐα. Αἰσθανόμουν πολὺ ἄνετα νὰ ἀμφισβητῶ τὶς θρησκευτικὲς ἀντιλήψεις ὁποιουδήποτε τὶς ἐκδήλωνε ἐπὶ παρουσίᾳ μου καὶ νὰ ἀπορρίπτω αὐτὲς τὶς ἀπόψεις ὡς συναισθηματισμοὺς καὶ ὀπισθοδρομικὲς προλήψεις»[3].
«Ἂν ἡ πίστη εἶναι ἕνα ψυχολογικὸ στήριγμα, συμπέρανα, πρέπει νὰ εἶναι πολὺ δυνατό. Ἂν ἡ πίστη δὲν ἦταν παρὰ ἕνα ἐπίχρισμα πολιτιστικῆς παράδοσης, γιατὶ αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι [ἀσθενεῖς ἑτοιμοθάνατοι] δὲν ἐπαναστατοῦσαν ἐνάντια στὸ Θεὸ καὶ δὲν ζητοῦσαν ἀπὸ τοὺς φίλους καὶ τὴν οἰκογένειά τους νὰ πάψουν νὰ μιλᾶνε γιὰ μιὰ ἀγαπητικὴ καὶ καλοκάγαθη ὑπερφυσικὴ δύναμη;»[4].
«Ἐὰν ὑπάρχει Θεός, αὐτὸς πρέπει νὰ βρίσκεται ἔξω ἀπὸ τὸ φυσικὸ κόσμο καὶ ἑπομένως τὰ ἐργαλεῖα τῆς ἐπιστήμης δὲν εἶναι τὰ κατάλληλα γιὰ νὰ μάθουμε γι’ Αὐτόν. Ἀντίθετα, καθὼς ἄρχισα νὰ καταλαβαίνω κοιτάζοντας μέσα στὴν καρδιά μου, ἡ ἔνδειξη τῆς ὕπαρξης τοῦ Θεοῦ θὰ ἐρχόταν ἀπὸ ἄλλες κατευθύνσεις, καὶ ἡ τελικὴ ἀπόφαση θὰ βασιζόταν σὲ πίστη, ὄχι σὲ ἀπόδειξη»[5].
«Θὰ καταδικάζατε μιὰ δρῦ γιατὶ ἡ ξυλεία της χρησιμοποιήθηκε γιὰ νὰ φτιάξουν ρόπαλα; Θὰ κατηγορούσατε τὸν ἀέρα γιατὶ ἐπιτρέπει σὲ ψέματα νὰ μεταδίδονται μέσα ἀπὸ αὐτόν; Θὰ κρίνατε τὸ Μαγεμένο Αὐλὸ τοῦ Μότσαρτ μὲ βάση μιὰ μαθητικὴ ἀπροετοίμαστη ἐκτέλεση; Ἂν δὲν εἴχατε δεῖ μιὰ ἀληθινὴ δύση πάνω ἀπ’ τὸν Εἰρηνικό, θὰ σᾶς ἀρκοῦσε νὰ τὴ δεῖτε σ’ ἕνα τουριστικὸ φυλλάδιο; Θὰ ἐκτιμούσατε τὴ δύναμη μιᾶς ρομαντικῆς ἀγάπης μόνο μὲ βάση ἕναν ἀποτυχημένο γάμο στὴ γειτονιά; Ὄχι! Μιὰ πραγματικὴ ἐκτίμηση τῆς ἀλήθειας τῆς πίστης ἀπαιτεῖ νὰ κοιτάξουμε τὸ καθαρὸ ἁγνὸ νερὸ καὶ ὄχι τὰ σκουριασμένα δοχεῖα»[6].
«ἐὰν ὁ Θεὸς μᾶς ἀγαπᾶ καὶ θέλει τὸ καλύτερο γιὰ μᾶς, τότε ἴσως τὸ δικό Του σχέδιο δὲν εἶναι τὸ ἴδιο μὲ τὸ δικό μας»[7].
«Στὴν περίπτωσή μου μπορῶ νὰ δῶ, ἔστω καὶ τελείως θολά, ὅτι ὁ βιασμὸς τῆς κόρης μου ἦταν μιὰ πρόκληση γιὰ μένα νὰ προσπαθήσω νὰ μάθω τὸ ἀληθινὸ νόημα τῆς συγγνώμης σὲ μιὰ τρομερὰ σπαρακτικὴ περίπτωση. Γιὰ νὰ εἶμαι πλήρως εἰλικρινής, τὸ προσπαθῶ ἀκόμη. Ἴσως αὐτὸ νὰ ἦταν ἐπίσης μιὰ εὐκαιρία γιὰ μένα νὰ ἀναγνωρίσω ὅτι δὲν μπορῶ πραγματικὰ νὰ προστατεύσω τὶς κόρες μου ἀπὸ κάθε πόνο καὶ ταλαιπωρία. Θὰ ‘πρεπε νὰ τὶς ἐμπιστευθῶ στὴ στοργικὴ φροντίδα τοῦ Θεοῦ, γνωρίζοντας ὅτι αὐτὸ δὲν προσφέρει ἀνοσία πρὸς τὸ κακό, ἀλλὰ μιὰ διαβεβαίωση ὅτι ἡ ταλαιπωρία τους δὲν θὰ εἶναι ‘ἐπὶ ματαίῳ’. Πράγματι ἡ κόρη μου θὰ ἔλεγε ὅτι αὐτὴ ἡ ἐμπειρία τῆς ἔδωσε τὴ δυνατότητα καὶ τὸ κίνητρο νὰ συμβουλεύσει καὶ νὰ παρηγορήσει ἄλλες ποὺ ὑπέστησαν αὐτοῦ τοῦ εἴδους τὴν ἐπίθεση»[8].
«Ἡ ἐπιστήμη εἶναι προοδευτικὴ καὶ αὐτοδιορθώνεται: κανένα σημαντικὸ λανθασμένο συμπέρασμα ὑποθέσεων ποὺ διαψεύσθηκαν δὲν μπορεῖ νὰ παραμείνει γιὰ πολὺ καιρό, ὅταν νεότερες παρατηρήσεις θὰ ἀπορρίψουν τελικὰ τὶς λανθασμένες θεωρητικὲς κατασκευές. Ἀλλὰ μέσα σὲ μιὰ μεγαλύτερη χρονικὴ περίοδο, ἐμφανίζεται μερικὲς φορὲς μιὰ συνεπὴς σειρὰ παρατηρήσεων ποὺ ὁδηγεῖ σ’ ἕνα καινούργιο πλαίσιο κατανόησης. Αὐτὸ τὸ πλαίσιο περιγράφεται πιὸ λεπτομερῶς καὶ ὀνομάζεται ‘θεωρία’, ὅπως ἡ θεωρία τῆς βαρύτητας, ἡ θεωρία τῆς σχετικότητας, ἡ θεωρία τῶν γαμετῶν»[9].
«Αὐτὴ τὴ στιγμὴ φαίνεται ὡς ἐὰν ἡ ἐπιστήμη δὲ θὰ μπορέσει ποτὲ νὰ σηκώσει τὸ πέπλο τοῦ μυστηρίου τῆς δημιουργίας. Γιὰ τὸν ἐπιστήμονα ποὺ ἔχει ζήσει μὲ τὴν πίστη του στὴ δύναμη τοῦ λογικοῦ, ἡ ἱστορία τελειώνει σὰν ἕνα ἄσχημο ὄνειρο. Ἀναρριχήθηκε στὰ βουνὰ τῆς ἄγνοιας. Πλησιάζει νὰ κατακτήσει τὴν ψηλότερη κορυφή. Καθὼς σέρνεται στὸν τελικὸ βράχο, τὸν χαιρετᾶ μιὰ ὁμάδα θεολόγων ποὺ κάθονται ἐκεῖ ἀπὸ αἰῶνες»[10].
«Ἂν ἡ ταχύτητα διαστολῆς ἕνα δευτερόλεπτο μετὰ τὸ Big Bang | ἦταν μικρότερη ἀκόμη καὶ κατὰ ἕνα χιλιοστὸ τοῦ ἑκατομμυριοστοῦ, τὸ σύμπαν θὰ εἶχε καταρρεύσει πρὶν φθάσει στὸ σημερινὸ μέγεθος»[11].
«Ἡ ὕπαρξη ἑνὸς σύμπαντος ὅπως τὸ ξέρουμε βασίζεται σὲ μιὰ κόψη μαχαιριοῦ ἀπιθανότητας»[12].
«Συνολικὰ ὑπάρχουν δεκαπέντε φυσικὲς σταθερές, τὶς τιμὲς τῶν ὁποίων ἡ θεωρία δὲν μπορεῖ νὰ ἐξηγήσει. Εἶναι δεδομένες: ἁπλὰ ἔχουν τὴν τιμὴ ποὺ ἔχουν. Αὐτὸς ὁ κατάλογος περιλαμβάνει τὴν ταχύτητα τοῦ φωτός, τὴν ἰσχὺ τῶν ἀσθενῶν καὶ ἰσχυρῶν πυρηνικῶν δυνάμεων, πολλὲς παραμέτρους συνδε|δεμένες μὲ τὸν ἠλεκτρομαγνητισμὸ καὶ τὴ δύναμη τῆς βαρύτητας. Ἡ πιθανότητα ὅτι ὅλες αὐτὲς οἱ σταθερὲς πῆραν τὶς ἀναγκαῖες τιμὲς προκειμένου νὰ προκύψει ἕνα σταθερὸ σύμπαν ἱκανὸ νὰ διατηρήσει πολύπλοκες μορφὲς ζωῆς, εἶναι σχεδὸν μηδενική. Μὲ λίγα λόγια, τὸ σύμπαν μας εἶναι φοβερὰ ἀπίθανο»[13].
«Εἶναι δύσκολο νὰ ἐξηγήσουμε γιατὶ τὸ σύμπαν ἄρχισε μ’ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν τρόπο, παρὰ μόνο ἐὰν τὸ ἀποδεχθοῦμε σὰν ἐνέργεια ἑνὸς Θεοῦ ποὺ σκόπευε νὰ δημιουργήσει ὄντα σὰν ἐμᾶς»[14].
«καμία ἐπιστημονικὴ παρατήρηση δὲν μπορεῖ νὰ φθάσει στὸ ἐπίπεδο ἀπόλυτης ἀπόδειξης τῆς ὕπαρξης τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ γι’ αὐτοὺς ποὺ εἶναι διατεθειμένοι νὰ θεωρήσουν μιὰ θεϊστικὴ ἄποψη, ἡ Ἀνθρωπικὴ Ἀρχὴ ἀσφαλῶς προσφέρει ἕνα ἐνδιαφέρον ἐπιχείρημα ὑπὲρ τῆς ὕπαρξης ἑνὸς Δημιουργοῦ»[15].
«Ἕνας πιστὸς δὲν ἔχει νὰ φοβηθεῖ ὅτι αὐτὴ ἡ ἔρευνα θὰ ἐκθρονίσει τὸ θεῖον. Ἂν ὁ Θεὸς εἶναι ὄντως παντοδύναμος, δὲν ἀπειλεῖται ἀπὸ τὶς ἀσήμαντες προσπάθειές μας νὰ κατανοήσουμε τὶς λειτουργίες τοῦ φυσικοῦ του κόσμου. Καὶ σὰν ἐρευνητὲς μπορεῖ κάλλιστα νὰ ἀνακαλύψουμε ἀπὸ τὴν ἐπιστήμη πολλὲς ἐνδιαφέρουσες ἀπαντήσεις στὸ ἐρώτημα: ‘Πῶς λειτουργεῖ ἡ ζωή;’. Ἐκεῖνο ποὺ δὲν μποροῦμε νὰ ἀνακαλύψουμε μὲ μόνη τὴν ἐπιστήμη, εἶναι οἱ ἀπαντήσεις στὰ ἐρωτήματα: ‘Τελικὰ γιατὶ ὑπάρχει ἡ ζωή;’ καὶ ‘Γιατὶ βρίσκομαι ἐδῶ;’»[16].
«τὸ DNA δὲ φαίνεται νὰ διαθέτει κανένα ἐγγενὲς μέσο γιὰ νὰ αὐτοαντιγράφεται»[17].
«αὐτὴ ἡ νοοτροπία τοῦ ‘Θεοῦ τῶν χασμάτων’ ἔχει συχνὰ προσφέρει κακὲς ὑπηρεσίες στὴ θρησκεία (καὶ συνεπῶς στὸ Θεό, ἂν εἶναι δυνατόν). Πίστη ποὺ τοποθετεῖ τὸ Θεὸ στὰ χάσματα τῆς σημερινῆς γνώσης γιὰ τὸ φυσικὸ κόσμο μπορεῖ νὰ προκαλέσει κρίση ἂν ἡ πρόοδος τῆς ἐπιστήμης κατόπιν καλύψει αὐτὰ τὰ χάσματα. Ἀντιμετωπίζοντας τὴν ἀτελῆ κατανόηση τοῦ φυσικοῦ κόσμου, οἱ πιστοὶ πρέπει νὰ εἶναι ἐπιφυλακτικοὶ στὸ νὰ ἐπικαλοῦνται τὸ θεῖον σὲ περιοχὲς σημερινῆς ἄγνοιας, γιὰ νὰ μὴν οἰκοδομήσουν ἕνα ἄχρηστο θεολογικὸ ἐπιχείρημα ποὺ εἶναι καταδικασμένο νὰ καταρρεύσει ἀργότερα. Ὑπάρχουν ἀρκετοὶ λόγοι νὰ πιστεύουμε στὸ Θεό, συμπεριλαμβανομένων τῶν μαθηματικῶν ἀρχῶν καὶ τῆς τάξης στὴ δημιουργία. Εἶναι θετικοὶ λόγοι, βασιζόμενοι στὴ γνώση μᾶλλον παρὰ σὲ ὑποθέσεις ἀπὸ ἐλλείμματα στηριζόμενες σέ (προσωρινή) ἔλλειψη γνώσης»[18].
«Ἂν οἱ ἄνθρωποι ἀναπτύχθηκαν αὐστηρὰ μὲ μετάλλαξη καὶ φυσικὴ ἐπιλογή, ποιός χρειάζεται Θεὸ γιὰ νὰ ἐξηγήσει τὴν ὕπαρξή μας; Σ’ αὐτὸ ἀπαντάω: Ἐγώ! Ἡ σύγκριση τῶν ἀκολουθιῶν χιμπατζῆ καὶ ἀνθρώπου ὅσο κι ἂν εἶναι ἐνδιαφέρουσα δὲ μᾶς λέει τί σημαίνει νὰ εἴμαστε ἄνθρωποι. Κατὰ τὴν ἄποψή μου ἡ ἀκολουθία τοῦ DNA μόνη, ἀκόμα κι ἂν συνοδεύεται ἀπὸ ἕναν πλούσιο θησαυρὸ δεδομένων γιὰ βιολογικὲς λειτουργίες, δὲ θὰ ἐξηγήσει ποτὲ μερικὰ ἀποκλειστικὰ ἀνθρώπινα χαρακτηριστικά, ὅπως ἡ γνώση τοῦ Ἠθικοῦ Νόμου καὶ τῆς παγκόσμιας ἀναζήτησης γιὰ Θεό. Μὴ ἀποδίδοντας στὸ Θεὸ κάποιες ξεχωριστὲς πράξεις δημιουργίας δὲ σημαίνει ὅτι Αὐτὸς δὲν εἶναι ἡ πηγὴ τῶν ἰδιαιτεροτήτων ποὺ κάνουν τὸν ἄνθρωπο ξεχωριστό, καὶ ἀπὸ τὸ ἴδιο τὸ σύμπαν. Αὐτὰ ἁπλὰ μᾶς δείχνουν κάπως πῶς Αὐτὸς ἐνεργεῖ»[19].
«Βιο-Λόγος σημαίνει τὴν πίστη ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἡ πηγὴ κάθε ζωῆς, καὶ ὅτι ἡ ζωὴ ἐκφράζει τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ»[20].
«Ὁ Θεὸς τῆς Βίβλου εἶναι ἐπίσης ὁ Θεὸς τοῦ γονιδιώματος. Μπορεῖ νὰ λατρεύεται στὴν Ἐκκλησία ἢ στὸ Ἐργαστήριο. Ἡ δημιουργία Του εἶναι μεγαλοπρεπής, ἐπιβλητική, περίπλοκη καὶ ὄμορφη – καὶ δὲν μπορεῖ νὰ μπεῖ σὲ πόλεμο μὲ τὸν ἑαυτό της. Μόνο ἐμεῖς οἱ ἀτελεῖς ἄνθρωποι μποροῦμε νὰ ἀνοίγουμε τέτοιες διαμάχες. Καὶ μόνο ἐμεῖς μποροῦμε νὰ τὶς πάψουμε»[21].
«εἶδα πιὸ καθαρὰ ἀπὸ κάθε ἄλλη φορὰ τὸ δημιουργὸ αὐτῆς τῆς καλοσύνης καὶ τῆς ἀλήθειας, τὸν ἴδιο τὸ Θεό, νὰ ἀποκαλύπτει τὸν ἅγιο χαρακτῆρα Του μὲ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ἔχει γράψει στὶς καρδιὲς ὅλων μας αὐτὴ τὴν ἐπιθυμία νὰ ἀναζητοῦμε τὴν καλοσύνη»[22].
«Ἡ προσευχὴ δὲν εἶναι, ὅπως φαίνεται νὰ ὑποστηρίζουν μερικοί, μιὰ εὐκαιρία γιὰ νὰ καταφέρουμε τὸ Θεὸ νὰ κάνει αὐτὸ ποὺ θέλουμε. Ἀντίθετα ἡ προσευχὴ εἶναι ὁ τρόπος νὰ ἀναζητήσουμε συναδελφότητα μὲ τὸ Θεό, νὰ μάθουμε γι’ Αὐτόν, καὶ νὰ προσπαθήσουμε νὰ συλλάβουμε τὴν ἄποψή Του γιὰ πολλὰ ζητήματα γύρω μας ποὺ μᾶς προκαλοῦν ἀμηχανία, ἀπορία καὶ στενοχώρια»[23].
«Μιὰ ὡραία φθινοπωρινὴ ἡμέρα, καθὼς πεζοποροῦσα στὰ βουνὰ μὲ τοὺς καταρράκτες κατὰ τὸ πρῶτο μου ταξίδι δυτικὰ τοῦ Μισσισιπί, ἡ μεγαλοπρέπεια καὶ ἡ ὀμορφιὰ τῆς θείας δημιουργίας νίκησε τὴν ἀντίστασή μου. Καθὼς ἔστριψα σὲ μιὰ γωνιὰ καὶ εἶδα μιὰ ἀπρόοπτη παγωμένη ὑδατόπτωση, ἑκατοντάδες πόδια ψηλή, αἰσθάνθηκα ὅτι ἡ ἀναζήτηση εἶχε τελειώσει. Τὸ ἄλλο πρωὶ γονάτισα στὸ δροσερὸ γρασίδι καθὼς ἀνέτειλε ὁ ἥλιος καὶ παραδόθηκα στὸν Ἰησοῦ Χριστό»[24].
«Ἡ ἐπιστήμη νομιμοποιεῖται μόνο νὰ ἐρευνᾶ τὸ φυσικὸ κόσμο. Εἴτε ἀνιχνεύοντας τὴ δομὴ τοῦ ἀτόμου, τὴ φύση τοῦ σύμπαντος, ἢ τὴν ἀκολουθία τοῦ DNA στὸ ἀνθρώπινο γονίδιο, ἡ ἐπιστημονικὴ μέθοδος εἶναι ὁ μόνος ἀξιόπιστος δρόμος γιὰ νὰ βροῦμε τὴν ἀλήθεια γιὰ τὰ φυσικὰ φαινόμενα. Ναί, μπορεῖ πειράματα νὰ ἀποτυγχάνουν θεαματικά, ἑρμηνεία πειραμάτων μπορεῖ νὰ εἶναι σφαλερή, καὶ ἡ ἐπιστήμη μπορεῖ νὰ κάνει λάθη. Ἀλλὰ ὁ χαρακτήρας τῆς ἐπιστήμης εἶναι αὐτοδιορθωτικός. Καμία μεγάλη πλάνη δὲν μπορεῖ νὰ παραμείνει γιὰ πολὺ καιρό, μπροστὰ στὴν προοδευτικὴ αὔξηση τῆς γνώσης»[25].
«Τὸ νόημα τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης, ἡ πραγματικότητα τοῦ Θεοῦ, ἡ πιθανότητα μέλλουσας ζωῆς καὶ πολλὰ ἄλλα πνευματικὰ ἐρωτήματα εἶναι ἔξω ἀπὸ τὶς δυνατότητες τῆς ἐπιστημονικῆς μεθόδου»[26].
«Ἡ ζωὴ εἶναι σύντομη. Ἡ ἀναλογία θανάτων θὰ εἶναι ἕνας γιὰ κάθε ἄνθρωπο γιὰ τὸ προβλεπτὸ μέλλον. Τὸ ἄνοιγμα τοῦ ἑαυτοῦ μας στὴν πνευματικὴ ζωὴ μπορεῖ νὰ εἶναι κάτι ποὺ θὰ μᾶς πλουτίσει ἀπερίγραπτα. Ἂς μὴν ἀφήνουμε ἔξω τὴ θεώρηση αὐτῶν τῶν, αἰώνιας σημασίας, ἐρωτημάτων μέχρι ποὺ κάποια προσωπικὴ περιπέτεια ἢ προχωρημένη ἡλικία μᾶς ἀναγκάσει νὰ ἀναγνωρίσουμε τὴν πνευματική μας φτώχια»[27].
«Εἶναι καιρὸς νὰ σημάνουμε μιὰ ἀνακωχὴ σ’ αὐτὸν τὸν κλιμακούμενο πόλεμο ἀνάμεσα στὴν ἐπιστήμη καὶ τὴ θρησκεία. Ὁ πόλεμος δὲν ἦταν ποτὲ ἀναγκαῖος. Ὅπως τόσοι πολλοὶ κοσμικοὶ πόλεμοι, αὐτὸς ξεσηκώθηκε καὶ ἐντατικοποιήθηκε ἀπὸ ἐξτρεμιστὲς καὶ τῶν δύο πλευρῶν ποὺ σήμαναν συναγερμοὺς καὶ προέβλεπαν ἐπικείμενη καταστροφὴ ἂν δὲν ἐξαφανιζόταν ἡ ἄλλη πλευρά. Ἡ ἐπιστήμη δὲν ἀπειλεῖται ἀπὸ τὸ Θεό, ἐνθαρρύνεται. Ὁ Θεὸς μὲ κάθε βεβαιότητα δὲν ἀπειλεῖται ἀπὸ τὴν ἐπιστήμη. Αὐτὸς τὴν ἔκανε δυνατή. Λοιπὸν ἂς ἀναζητήσουμε μαζὶ νὰ βροῦμε στέρεο ἔδαφος γιὰ μια, διανοητικὰ καὶ πνευματικά, ἱκανοποιητικὴ σύνθεση ὅλων τῶν μεγάλων ἀληθειῶν. Αὐτὴ ἡ ἀρχαία πατρίδα τῆς λογικῆς καὶ τῆς λατρείας δὲν κινδύνευσε ποτὲ νὰ καταρρεύσει. Αὐτὸ δὲν θὰ συμβεῖ ποτέ. Κάνει νεῦμα σὲ ὅλους τοὺς εἰλικρινεῖς ἀναζητητὲς τῆς ἀλήθειας νὰ ἔλθουν νὰ κατοικήσουν ἐκεῖ. Ἀπαντῆστε σ’ αὐτὴν τὴν κλήση. Ἀφῆστε τὶς διαμάχες. Οἱ ἐλπίδες μας, οἱ χαρές μας καὶ τὸ μέλλον τοῦ κόσμου μας ἐξαρτῶνται ἀπὸ αὐτό»[28].
«Ὁ κλάδος ποὺ ἐξετάζει τὴν ἠθικὴ τῶν ἐφαρμογῶν τῆς βιοτεχνολογίας καὶ τῆς Ἰατρικῆς στὴν ἀνθρωπότητα λέγεται βιοηθική»[29].
«ἐνῶ μερικοὶ θὰ ἰσχυρίζονταν ὅτι ἡ ἐπιστήμη κινεῖται πολὺ γρήγορα καὶ ὅτι πρέπει νὰ κηρύξουμε ἕνα ἀνασταλτικὸ μορατόριουμ γιὰ μερικὲς ἐφαρμογὲς γιὰ νὰ μᾶς δοθεῖ ὁ καιρὸς νὰ τὶς μελετήσουμε ἠθικά, βρίσκω αὐτὰ τὰ ἐπιχειρήματα δύσκολο νὰ τὰ ποῦμε σὲ γονεῖς ποὺ ζητοῦν ἀπελπισμένα βοήθεια γιὰ ἕνα ἄρρωστο παιδί. Μήπως οἱ σκόπιμοι περιορισμοὶ στὴν πρόοδο μιᾶς ἐπιστήμης ποὺ σώζει ζωές, μόνο γιὰ νὰ ἐπιτραπεῖ στὴν ἠθικὴ νὰ ‘ἐπιληφθεῖ’, θά ‘ταν οἱ ἴδιοι ἀνήθικοι;»[30].
«Στὴν πραγματικότητα βρῆκα ὅτι ὅταν τὰ δεδομένα εἶναι καθαρά, σὲ πολλὲς περιπτώσεις ἄνθρωποι μὲ πολὺ διαφορετικὲς κοσμοθεωρίες μποροῦν νὰ καταλήξουν σ’ ἕνα ἄνετο καὶ κοινὸ συμπέρασμα. Ἐνῶ αὐτὸ μπορεῖ στὴν ἀρχὴ νὰ φαίνεται παράξενο, ἐγὼ πιστεύω ὅτι εἶναι ἕνα πειστικὸ παράδειγμα τῆς παγκοσμιότητας τοῦ Ἠθικοῦ Νόμου. Ὅλοι ἔχουμε μιὰ ἔμφυτη γνώση τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ κακοῦ»[31].
«Ἀκόμα κι ἕνα ἄτομο ἀνεκπαίδευτο στὴ μουσικὴ θεωρία μπορεῖ νὰ ἐνθουσιαστεῖ ἀπὸ ἕνα κονσέρτο τοῦ Μότσαρτ. Ὁ ἠθικὸς νόμος μιλάει σὲ ὅλους μας, εἴτε συμφωνοῦμε γιὰ τὴν προέλευσή του, εἴτε ὄχι»[32].
«Ἕνα βλαστοκύτταρο εἶναι ἕνα κύτταρο ποὺ ἔχει μέσα του τὴ δυνατότητα νὰ ἐξελιχθεῖ σὲ διάφορα εἴδη κυττάρων»[33].
«Τὸ ἀνθρώπινο ἔμβρυο, σχηματιζόμενο ἀπὸ τὴν ἕνωση σπερματοζωαρίου καὶ ὡαρίου, ξεκινάει σὰν ἕνα ἁπλὸ κύτταρο. Αὐτὸ τὸ κύτταρο εἶναι ἀπίστευτα εὐμετάβλητο, ἔχοντας τὴ δυνατότητα νὰ μεταβληθεῖ σὲ ἠπατικὸ κύτταρο, ἐγκεφαλικὸ κύτταρο, μυϊκὸ κύτταρο, καὶ κάθε ἄλλο εἶδος σύνθετου ἱστοῦ ποὺ σχηματίζουν τὰ 100 τρισεκατομμύρια κυττάρων ἑνὸς ἐνηλίκου ἀνθρώπου. Τὸ βάρος τῆς σημερινῆς γνώσης εἶναι ὅτι ἡ δυνατότητα ἑνὸς ἐμβρυϊκοῦ βλαστοκυττάρου γιὰ συνεχῆ ἀντιγραφὴ καὶ ἡ ἱκανότητα νὰ γίνει σχεδὸν κάθε εἴδους κύτταρο, ξεπερνάει αὐτὴν ἑνὸς ἐνηλίκου βλαστοκυττάρου. Ἐξ ὁρισμοῦ πάντως ἕνα ἀνθρώπινο ἐμβρυϊκὸ βλαστοκύτταρο μπορεῖ νὰ προέλθει μόνο ἀπὸ ἕνα πρώιμο ἔμβρυο, ὄχι ὑποχρεωτικὰ στὸ στάδιο τοῦ ἑνὸς κυττάρου, ἀλλὰ ὅταν τὸ ἔμβρυο εἶναι μόνο ἕνα μικρὸ συμπαγὲς μπαλάκι ἀπὸ κύτταρα, μικρότερο ἀπὸ τὴν τελεία πάνω ἀπὸ τὸ γράμμα i»[34].
«οἱ ἐπιστήμονες τώρα βλέπουν τὴ μελέτη τῶν βλαστοκυττάρων σὰν μιὰ ἀληθινὴ εὐκαιρία νὰ μάθουμε πῶς ἕνα ἁπλὸ κύτταρο μπορεῖ νὰ γίνει κύτταρο ἤπατος, νεφροῦ ἢ ἐγκεφάλου»[35].
«Βλαστοκύτταρα ἀπὸ ἕνα ἀνθρώπινο ἔμβρυο πρέπει νὰ ἔχουν τὴν τελικὴ δυνατότητα νὰ σχηματίσουν κάθε εἶδος ἱστοῦ (ἄλλωστε αὐτὸ κάνουν φυσιολογικὰ κατὰ τὴ διάρκεια τῆς λειτουργίας τους). Ἀλλὰ ἐδῶ εἶναι ποὺ παρουσιάζονται μεγάλα ἠθικὰ προβλήματα, καὶ πολὺ σωστά. Ἕνα ἔμβρυο σχηματισμένο ἀπὸ τὴν ἕνωση ἑνὸς ἀνθρώπινου σπερματοζωαρίου καὶ ὡαρίου εἶναι μιὰ μελλοντικὴ ἀνθρώπινη ζωή. Ἡ ἀφαίρεση βλαστοκυττάρων ἀπὸ ἕνα ἔμβρυο γενικὰ ἔχει σὰν ἀποτέλεσμα τὴν καταστροφὴ τοῦ ἐμβρύου (ἂν καὶ ἔχουν προταθεῖ κάποιοι τρόποι ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ ἐπιτρέψουν τὴν ἐπιβίωσή του). Ἂν κανεὶς πιστεύει ἀκράδαντα ὅτι ἡ ζωὴ ἀρχίζει μὲ τὴ σύλληψη, καὶ ὅτι ἡ ἀνθρώπινη ζωὴ εἶναι ἱερὴ ἀπὸ αὐτὴν ἀκριβῶς τὴ στιγμή, τότε αὐτὴ εἶναι μία μὴ ἀποδεκτὴ μορφὴ ἔρευνας ἢ θεραπείας»[36].
«δὲν ὑπάρχει καμία εὐδιάκριτη βιολογικὴ διαχωριστικὴ γραμμὴ ἀνάμεσα σ’ ἕνα ἀνθρώπινο ὂν καὶ μιὰ ἐμβρυϊκὴ μορφὴ ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ χαρακτηρισθεῖ ὅτι δὲν εἶναι ἀκόμη ἀνθρώπινο ὄν. Μερικοὶ ὑποστήριξαν ὅτι ἀληθινὰ ἀνθρώπινη ὕπαρξη δὲν μπορεῖ νὰ νοηθεῖ χωρὶς ἕνα νευρικὸ σύστημα, συνεπῶς ἡ ἐμβρυϊκὴ ἀνάπτυξη τῆς ‘ἀρχικῆς αὔλακας’ (τοῦ ἀρχικοῦ ἀνατομικοῦ προδρόμου τοῦ νωτιαίου μυελοῦ, ποὺ γενικὰ παρουσιάζεται κατὰ τὴ 15η ἡμέρα) θὰ μποροῦσε ἴσως νὰ χρησιμοποιηθεῖ σὰν ἕνας τέτοιος δείκτης. Ἄλλοι ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ δυνατότητα τοῦ ἐμβρύου νὰ ἀναπτύξει νευρικὸ σύστημα ὑπάρχει ἀπὸ τὴ στιγμὴ τῆς σύλληψης καὶ δὲν ἔχει σημασία ἐὰν αὐτὴ ἡ δυνατότητα ἔχει πραγματοποιηθεῖ ἢ ὄχι μὲ τὸ σχηματισμὸ μιᾶς ὁρισμένης ἀνατομικῆς δομῆς»[37].
«Μιὰ περιοχὴ ἰδιαίτερα μεγάλου δημοσίου ἐνδιαφέροντος εἶναι ἡ γενετικὴ βάση τῆς ὁμοφυλοφιλίας. Ἐνδείξεις ἀπὸ μελέτες διδύμων πράγματι ὑποστηρίζουν τὸ συμπέρασμα ὅτι κληρονομικοὶ παράγοντες παίζουν ρόλο στὴν ὁμοφυλοφιλία ἀνδρῶν. Ἡ πιθανότητα ἐντούτοις ὅτι ὁ μονοωογενὴς δίδυμος ἀδελφὸς ἑνὸς ὁμοφυλόφιλου ἄνδρα θὰ εἶναι καὶ αὐτὸς ὁμοφυλόφιλος εἶναι περίπου 20% (ἀντὶ γιὰ 2-4% τῶν ἀνδρῶν στὸ γενικὸ πληθυσμό), δείχνοντας ὅτι ὁ σεξουαλικὸς προσανατολισμὸς ἐπηρεάζεται γενετικά, ἀλλὰ δὲν εἶναι αὐστηρὰ | καθορισμένος ἀπὸ τὸ DNA, καὶ ὅτι ὁποιαδήποτε γονίδια σχετίζονται μὲ τὸ πρόβλημα αὐτὸ ἀντιπροσωπεύουν προδιάθεση καὶ ὄχι προκαθορισμό»[38].
«Πρῶτα – πρῶτα θὰ ἦταν λάθος νὰ ἀφήσουμε ἁπλὰ αὐτὲς τὶς ἀποφάσεις στοὺς ἐπιστήμονες. Οἱ ἐπιστήμονες ἔχουν νὰ παίξουν ἕνα σημαντικὸ ρόλο σὲ τέτοιες συζητήσεις, γιατὶ διαθέτουν μιὰ εἰδικὴ ἱκανότητα νὰ διακρίνουν καθαρὰ τί εἶναι δυνατὸ καὶ τί δὲν εἶναι. Ἀλλὰ οἱ ἐπιστήμονες δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι οἱ μό|νοι στὸ τραπέζι τῶν συζητήσεων. Οἱ ἐπιστήμονες ἀπὸ τὴ φύση τους ἔχουν μιὰ τάση νὰ ἐξερευνοῦν τὸ ἄγνωστο. Τὸ ἠθικό του αἰσθητήριο γενικὰ δὲν εἶναι οὔτε περισσότερο οὔτε λιγότερο ἀνεπτυγμένο ἀπὸ αὐτὸ ἄλλων ὁμάδων, καὶ εἶναι ἀναπόφευκτα ἐπηρεασμένοι ἀπὸ μία ἐνδεχόμενη σύγκρουση συμφερόντων ποὺ μπορεῖ νὰ τοὺς κάνει νὰ μὴ δέχονται περιορισμοὺς ποὺ βάζουν μὴ ἐπιστήμονες. Ἑπομένως, στὸ ἴδιο τραπέζι πρέπει νὰ ἀντιπροσωπεύεται μιὰ ποικιλία ἀπὸ διάφορες ἀπόψεις»[39].
[1] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 19.
[2] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 21.
[3] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 29.
[4] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 31.
[5] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 39.
[6] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 48.
[7] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 50.
[8] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 51.
[9] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 62.
[10] Robert Jastrow, God and the Astronomers, παρά: Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 68.
[11] Hawking, Brief History of Time, 138, παρά: Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 72-73.
[12] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 73.
[13] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 73-74.
[14] Hawking, Brief History of Time, 144, παρά: Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 75.
[15] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 76.
[16] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 85.
[17] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 87.
[18] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 89.
[19] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 126.
[20] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 178.
[21] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 184.
[22] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 189.
[23] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 190.
[24] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 194.
[25] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 196.
[26] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 197.
[27] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 200.
[28] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 201.
[29] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 203.
[30] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 206.
[31] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 209.
[32] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 210.
[33] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 211.
[34] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 211.
[35] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 213.
[36] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 214.
[37] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 215.
[38] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 222-223.
[39] Francis Collins, Ἡ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Ἕνας ἐπιστήμονας δίνει μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη (Ἀθήνα: Παπαζήσης, 2009), σ. 230-231.
