Παρέμβαση Στ. Ράμφου γιὰ γάμο ὁμοφύλων: "Βάση τῆς κοινωνίας ἡ οἰκογένεια μὲ πατέρα καὶ μητέρα"
Συνέντευξη στὸν Ἀντώνη Κυριαζάνο
https://www.capital.gr/epikairotita/3760726/parembasi-st-ramfou-gia-gamo-omofulon-basi-tis-koinonias-i-oikogeneia-me-patera-kai-mitera/
Ἀναφερόμενος στὸ νομοσχέδιο γιὰ τὸν γάμο καὶ τὴν υἱοθεσία στὰ ὁμόφυλα ζευγάρια, ὁ πρωθυπουργὸς Κυριάκος Μητσοτάκης στὴν πρόσφατη συνέντευξή του στὴν ΕΡΤ καὶ τὸν δημοσιογράφο Γιῶργο Κουβαρά, θεώρησε ὅτι τὸ θέμα ἀφορᾶ λίγους. Ὅμως τὰ δημοσιεύματα καὶ τὰ σχόλια στὸν Τύπο, στὰ ἐνημερωτικὰ sites καὶ στὰ κοινωνικὰ δίκτυα, ἔδειξαν τὸ ἀντίθετο: τὸ θέμα ἀφορᾶ ποικιλοτρόπως πολλούς. Καὶ δικαίως ἀφοῦ ἐπιχειρεῖ νὰ ἀλλάξει πολλὰ στὴν ἑλληνικὴ κοινωνία καὶ στὸν θεσμὸ ποὺ τὴν συγκροτεῖ: τὸν γάμο. Καὶ ἐπειδὴ ὁ πρωθυπουργὸς ζήτησε πρὶν τὴν κατάθεση τοῦ νομοσχεδίου, στὴ Βουλή, διάλογο, o στοχαστὴς καὶ συγγραφέας Στέλιος Ράμφος διατυπώνει τὶς ἀπόψεις του γιὰ τὰ θέματα ποὺ ἀναδεύονται μέσα ἀπὸ τὸ νομοσχέδιο αὐτὸ καὶ τὶς ἀλλαγὲς ποὺ θὰ ἐπέλθουν, κατὰ τὴν ἄποψή του, ἂν γίνει νόμος τῆς ἑλληνικῆς πολιτείας.
Στὴν εἰσαγωγικὴ συζήτηση μαζί του, εὔκολα προέκυψε τὸ πρῶτο καὶ βασικὸ ἐρώτημα:
Κύριε Ράμφε, τί εἶναι γιὰ ἐσᾶς ὁ γάμος καὶ ἡ οἰκογένεια;
Αὐτὸ εἶναι πράγματι τὸ βασικὸ καὶ κρίσιμο ἐρώτημα θὰ ἔλεγα, καὶ τὸ ἀφετηριακὸ σημεῖο ἂν θέλουμε νὰ μιλήσουμε μὲ πιὸ ἀπαιτητικοὺς ὅρους. Ἐὰν δεχτοῦμε ὅτι ὁ γάμος εἶναι τὸ ἐπιστέγασμα τῆς ἀγάπης ὅπως εἶπε ὁ πρωθυπουργὸς μεταξὺ δυὸ ἀνθρώπων καὶ ταυτόχρονα ἕνα νομικὸ συμβόλαιο γιὰ τὰ δικαιώματα καὶ τὶς ὑποχρεώσεις τῶν μελῶν του, θὰ πρέπει νὰ ἀναρωτηθοῦμε γιατί ἐπὶ τόσες χιλιετίες, καὶ ξεκινῶντας ἀπὸ τὴν πατριαρχικὴ μορφὴ τῆς κοινωνίας καὶ τὴν ἀρχέγονη πατριά, ἄνθρωποι ἄγνωστοι μεταξύ τους καὶ παντοῦ στὴ γῆ αἰσθάνθηκαν καὶ αἰσθάνονται τὴν ἀνάγκη νὰ ἑνωθοῦν καὶ νὰ σχηματίσουν αὐτὸ τὸ παράξενο μόρφωμα ποὺ εἶναι ἡ βάση τῆς κοινωνίας καὶ λέγεται οἰκογένεια.
Καὶ δὲν εἶναι ὁ γάμος τὸ ἐπιστέγασμα μιᾶς ἀγάπης;
Ἡ ἀγάπη ποὺ καλῶς ὑπάρχει, δὲν ἴσχυε ἐπι χιλιετίες, αὐτὸ εἶναι ἕνα ζήτημα ποὺ προέκυψε γιὰ νὰ τὸ πῶ χαριτολογῶντας, μετὰ τὸν σαιξπηρικὸ Ρωμαῖο καὶ Ἰουλιέτα, εἶναι ἕνα ζήτημα τῶν τριῶν τελευταίων αἰώνων καὶ στὴν πραγματικότητα, ἡ ἀγάπη στὸ γάμο ὡς μόνη προϋπόθεση, εἶναι μιὰ ὑπόθεση μερικῶν μόνο δεκαετιῶν. Ἂν δεχτοῦμε τὴν σύγχρονη καὶ μᾶλλον ἁπλὴ αὐτὴ ἑρμηνεία ὅτι ὁ γάμος εἶναι τὸ ἐπιστέγασμα τῆς ἀγάπης, τότε ἐγώ, ἂν μποροῦσα νὰ νομοθετήσω, θὰ κατέθετα ἕνα νομοσχέδιο κατὰ τοῦ γάμου, ἐπειδὴ ἂν ἔφτανε ἡ ἀγάπη δὲν θὰ χρειαζόταν γάμος.
Ἄρα γιὰ ἐσᾶς ὁ γάμος εἶναι κάτι πολὺ περισσότερο.
Βεβαίως. Καὶ εἶναι τὸ θεσμικὸ ἐπιστέγασμα ποὺ διαμορφώνει τὴν οἰκογένεια. Ἐπειδὴ οἱ ἄνθρωποι μετὰ τὴν ἀρχέγονη πατριά, ἀναγνώρισαν τὴν ἀνάγκη νὰ διαχειριστοῦν τὴν ζωή τους, μ ἕναν τρόπο ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ ἐγγυηθεῖ στὴν ἀνθρωπότητα, ἕναν διαφορετικὸ τρόπο ζωῆς ἀπὸ αὐτὴν ποὺ ζοῦνε τὰ ζῶα. Αὐτὸ ποὺ ἐμεῖς εἴπαμε οἰκογένεια καὶ ποὺ μὲ τὸν τρόπο ποὺ τὴν ξέρουμε ἐμεῖς ὑπάρχει μόνο στὸν ἄνθρωπο. Ἂν δεχτοῦμε ὡς προϋπόθεση μόνο τὴν ἀγάπη τότε, τιποτε δὲν μᾶς ἐμποδίζει νὰ μιλήσουμε αὔριο γιὰ τὴν ἀγάπη ἀνάμεσα σ ἕναν ἄνθρωπο καὶ ἕνα ζῶο, ἢ ἀνάμεσα σ ἕναν ἄνθρωπο καὶ ἕνα ρομπὸτ καὶ ποιός ξέρει τί ἄλλο θὰ μποροῦσε νὰ φανταστεῖ κανείς.
Καὶ αὐτό το περισσότερο, τί εἶναι;
Στὸν γάμο λοιπὸν ὑπῆρχε πάντα ἕνα βαθύτερο αἴτημα τὸ ὁποῖο δὲν ἦταν ἐπιπόλαιο. Μέσῳ τοῦ γάμου, δημιουργεῖται οἰκογένεια καὶ ὁ ρόλος της εἶναι πάρα πολὺ σημαντικὸς διοτι μέσῳ αὐτῆς ἀναπροσανατολίζεται μὲ τρόπο ποιοτικὸ καὶ μὲ τρόπο ἀξιακό, ἡ ἐπιθυμία τοῦ ἀνθρώπου. Ἀντὶ δηλαδὴ γιὰ ζωώδεις ὀρμικὲς πιέσεις, ἀναπτύσσουμε ἐπιθυμίες ἀξιακὲς ποὺ μποροῦν νὰ μᾶς ἐξανθρωπίσουν. Μὲ τὸν θεσμὸ τοῦ γάμου καὶ μέσα ἀπὸ τὴν οἰκογένεια, ἐπιτυγχάνουμε τὴν διαφοροποίηση τῆς ἐπιθυμίας ἡ ὁποία παύει νὰ εἶναι μιὰ ἐνστικτώδης ἐπιθυμία χωρὶς ὅρια καὶ χωρὶς προσανατολισμὸ ὅπως εἶναι στὰ ζῶα ποὺ ἀδιαφοροῦν γιὰ τὰ πάντα. Αὐτὸς ὁ ἀναπροσανατολισμὸς τῆς ἐπιθυμίας ἀνεξαρτήτως τοῦ τί γίνεται στὴ ζωή, ἀνεξαρτήτως τοῦ ἂν ἔχουμε ἄθλιες καὶ κακὲς οἰκογένειες, ἀποτελεῖ τὸν ἰδεότυπο τῆς οἰκογένειας Αὐτὸ τὸ περιέγραψε ὁ Φρόϊντ μὲ τὸ Οἰδιπόδιο σύμπλεγμα καὶ μὲ τὴν ἀπαγόρευση τῆς αἱμομιξίας, στὸ πλαίσιο τοῦ γάμου καὶ τῆς οἰκογένειας. Αὐτὸς λοιπὸν εἶναι ὁ σκοπὸς τῆς οἰκογένειας, ὁ ἐξανθρωπισμὸς τοῦ ἀνθρώπου, μιλῶντας ἀνθρωπολογικά, ψυχαναλυτικὰ καὶ κοινωνιολογικά. Καὶ ὄχι μὲ βάση τοῦ τί ἀκοῦμε γιὰ ἄθλιους γονεῖς ποὺ κακοποιοῦν τὰ παιδιά τους ἢ ὁτιδήποτε ἀνάλογο καὶ ποὺ ὄντως ὑπάρχουν.
Αὐτὸ εἶναι ἕνα ἐπιχείρημα πάντως κατὰ τῆς "φυσιολογικῆς" οἰκογένειας, ποὺ ἀκούγεται συχνά...
Εἶναι ὅμως σὰν νὰ λέμε ὅτι διαθέτοντας τὸν ἰδεότυπο τοῦ ἀριθμοῦ γιὰ νὰ κάνουμε πράξεις, καὶ κάνοντας ἐμεῖς λάθη στὴν πρόσθεση ἢ τὴν ἀφαίρεση, νὰ φταίει ὁ ἀριθμός. Τὸ θέμα λοιπὸν δὲν εἶναι μιὰ συγκεκριμένη οἰκογένεια, ἂν εἶναι καλὴ ἢ κακή, ἀλλὰ ὁ ἰδεότυπος ἐκεῖνος, αὐτὸ τὸ "δέον", ἡ καταστατικὴ προϋπόθεση ἂν θέλετε, ποὺ θὰ διαμορφώσει μιὰ κοινωνία χωρὶς ἄγρια ἔνστικτα, ἀλλὰ ἀναπτύσσοντάς την μὲ αἰσθήματα ἀγάπης, συντροφικότητας, ἀλληλοβοήθειας καὶ τὰ συναφῆ. Γι αὐτὸ καὶ λέμε ὅτι ὁ πυρῆνας τῆς κοινωνίας εἶναι ἡ οἰκογένεια. Ἐπαναλαμβάνω ὡς ἰδεότυπος καὶ ὄχι ὡς καλὴ ἢ κακὴ πρακτική. Καὶ ἔχει πολὺ μεγάλη σημασία νὰ καταλάβουμε ὅτι ὅλη ἡ κουβέντα γίνεται γιὰ αὐτὸν τὸν ἰδεότυπο.
Καὶ ποὺ περιλαμβάνει καὶ τὸ παιδί, ὡς φυσικὸ ἐπακόλουθο;
Ἀκριβῶς. Εἶναι τὸ μεταγενέστερο βῆμα, μέσα σ αὐτὴν τὴν οἰκογένεια καὶ σ αὐτὸν τὸν ἰδεότυπο. Τὸ σημαντικὸ εἶναι ἡ εἰκόνα ἑαυτοῦ ποὺ ἀποκτᾶ τὸ παιδὶ ὡς ὑποδοχέας ἀξιῶν καὶ συναισθημάτων, καὶ εἶναι ἡ οἰκογένεια ποὺ τὸ ἐξανθρωπίζει μέσα ἀπὸ τὰ μικρὰ καὶ μεγάλα "μὴ" καὶ "ὄχι", καὶ τὶς ἄλλες ἀπαγορεύσεις. Εἶναι ἡ οἰκογένεια ποὺ ἐξανθρωπίζει τὶς ἐπιθυμίες παύοντας ἔτσι ὁ ἄνθρωπος νὰ ἔχει μιὰ ἀτελείωτη ὀρμικὴ ἐπιθυμία. Ἐπειδὴ ἂν ἔχουμε μιὰ ἀτελείωτη ὀρμικὴ ἐπιθυμία, τελειώνει καὶ ἡ κοινωνία, ἐπειδὴ καὶ ἡ βία θὰ εἶναι χωρὶς ὅρια ὅπως τείνει νὰ γίνει σήμερα. Ὑπὸ αὐτὴ τὴν ἔννοια, τὸ παιδὶ ἔχει ἀνάγκη μητέρας καὶ πατέρα, καὶ ὄχι ὁμοφύλων συζύγων γιὰ νὰ ἔχει μιὰ σωστὴ καὶ ξεκάθαρη εἰκόνα ἑαυτοῦ, καὶ ὄχι μιὰ θολὴ εἰκόνα ἑαυτοῦ ἐπειδὴ τότε δὲν θὰ μπορεῖ νὰ ἐκτιμήσει τί πρέπει νὰ κάνει καὶ τί ὄχι. Γιὰ νὰ ἀναπτύξει ἕνα παιδὶ συναισθήματα κοινωνικότητας θὰ πρέπει νὰ ἔχει μιὰ καθαρὴ εἰκόνα ἑαυτοῦ.
Αὐτὸ ποὺ ζοῦμε τώρα μὲ τὴν ἔξαρση τῆς μαθητικῆς βίας ἔχει σχέση μ' αὐτὸ ποὺ λέτε;
Ναὶ δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι τώρα ὀργιάζει ἡ βία τῶν παιδιῶν ἂν καὶ δὲν θέλω νὰ μπῶ σ αὐτὸ τὸ θέμα, ἀλλὰ ναί, ἔχει σχέση μὲ αὐτὰ ποὺ λέμε. Ἐπειδὴ τὴν θέση τῶν γονιῶν τους τὴν ἔχουν πάρει οἱ μηχανές, ἡ τεχνολογία, τὰ τάμπλετ, τὰ κινητά, οἱ ὑπολογιστές. Καὶ τὸ κῦρος τῶν γονέων ἔχει περάσει σ αὐτὰ τὰ μηχανήματα, ὅμως αὐτά, δὲν συμμετέχουν στὴν ὀργάνωση τῆς κοινωνίας ὅπως συμμετέχουν τὰ παιδιὰ στὴν πραγματικὴ οἰκογένεια. Μὲ αὐτὴ τὴν θολὴ εἰκόνα ἑαυτοῦ, τα παιδιὰ ὡς ἐνήλικες θὰ δημιουργήσουν κοινωνίες, σκληρὰ ἀνταγωνιστικές, ὅπου τὸ μεγάλο ψάρι θὰ τρώει τὸ μικρό. Θὰ ἐπιστρέψουμε σὲ μιὰ ζωώδη κοινωνία, στὴν ζωώδη, πραγματικὰ καὶ κυριολεκτικὰ κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου.
Ὅμως οἱ κοινωνίες δὲν ἐξελίσσονται, δὲν προχωρᾶνε μπροστὰ ὅπως εἶναι ἡ κοινὴ ἀντίληψη γιὰ τὸν πρόοδο;
Ἡ ἐξέλιξη τῶν κοινωνιῶν μὲ τὸν τρόπο ποὺ τὴν ζοῦμε σήμερα, εἶναι μιὰ κατακόρυφη ἐπαύξηση τῆς βίας. Εἶναι μιὰ ἐπιστροφὴ φυσικῶν ὁρμῶν καὶ ἐπιθυμιῶν ποὺ δὲν ἔχουν ἀναπροσανατολιστεὶ ἀξιακά. Καὶ μιᾶς χρονικότητας ποὺ ζητάει ἐδῶ καὶ τώρα τὴν ἱκανοποίησή της, ὅπως τὰ ζῶα. Γυρνᾶμε κατ εὐθεῖαν στὴ ζούγκλα καὶ ἐπειδὴ ἀναφερόμαστε σὲ ἀνθρώπους θὰ εἶναι πιὸ ἄγριο. Κατανοοῦμε αὐτὰ τὰ προβλήματα εἰς βάθος καὶ ὄχι μὲ ὅρους πολιτικοὺς καὶ δεχόμαστε ὅτι οἱ κυβερνόντες ἔχουν καλὲς προθέσεις, διαπιστώνουμε ὅμως ὅτι τὰ δικαιώματα ποὺ ἐπιχειροῦν νὰ προωθήσουν δημιουργοῦν προϋποθέσεις ἀδιέξοδων καταστάσεων . Μιὰ ἀκροάτριά μου στὰ μαθήματα ποὺ κάνω στὸ Ἵδρυμα Θεοχαράκη, μοῦ ἀνέφερε ὅτι ἀναζητῶντας νὰ νοικιάσει ἕνα σπίτι στὸ Ρόττερνταμ, ἔπρεπε νὰ ἀπαντήσει σὲ μιὰ σειρὰ ἐρωτημάτων ποὺ σκοπὸ εἶχαν νὰ σχηματιστεῖ ἡ ταυτότητα της, αὐτὸ τὸ ζητάει τὸ κράτος. Μιὰ ἀπὸ τὶς ἐρωτήσεις, ἦταν ἂν εἶχε ἐρωτικὴ σχέση μὲ τὸ κατοικίδιο ποὺ εἶχε μαζί της. Καὶ αὐτὸ ὄχι γιὰ νὰ τὴν ἀπορρίψουν ἀλλὰ γιὰ νὰ ἔχουν μιὰ διαυγῆ εἰκόνα της ταυτότητά της. Στὴν Ὁλλανδία ἐπίσης ὑπάρχουν σωματεῖα παιδόφιλων ποὺ κάνουν ὀργανωμένες ἐκδρομὲς σὲ χῶρες μὲ χαλαρὰ ἤθη. Τὸ ὅτι χῶρες προηγμένες οἰκονομικὰ ἔχουν θεσπίσει τέτοια μέτρα ὅπως ἡ Ὁλλανδία, δὲν σημαίνει ὅτι δὲν κάνουν λάθη. Καὶ τὸ μεγαλύτερο λάθος τῶν προηγμένων χωρῶν εἶναι ὅτι προκάλεσαν τὴν κλιματικὴ ἀλλαγή, τὴν πιὸ ἐπικίνδυνη κρίση, στὸ ὄνομα τῆς ἀνάπτυξης. Ὁπότε δὲ μποροῦμε νὰ παίρνουμε τοῖς μετρητοῖς ὅ,τι ἐκεῖνες ἀποφασίζουν. Κάνουν κι ἐκεῖνες μεγάλα λάθη.
Καταλήγοντας λοιπὸν ἡ γνώμη σας εἶναι ὅτι...
Ὁ πατέρας καὶ ἡ μητέρα, ὁ μπαμπᾶς καὶ ἡ μαμά, εἶναι ἡ καταστατικὴ προϋπόθεση τῆς κοινωνίας. Ὄχι ὁ μπαμπᾶς -μπαμπᾶς, ἢ ἡ μαμά -μαμὰ ἢ ὁ γονέας 1- γονέας 2. Ἐπειδὴ σ αὐτὰ τὰ σχήματα, διαμορφώνει τὸ παιδὶ μιὰ τόσο θολὴ εἰκόνα ἑαυτοῦ ποὺ μετὰ δὲν θὰ μπορεῖ νὰ ἀνταπεξέλθει στὶς ὀρμικές του ἐπιθυμίες καὶ στὴν ἴδια τὴν κοινωνικότητά του. Αὐτὸ εἶναι τὸ πρόβλημα. Εἶμαι βέβαιος ὅτι μὲ τὴν καλύτερη τῶν προθέσεων ἡ πολιτεία σκέφτηκε αὐτὸ τὸ μέτρο, κυρίως πιεζόμενη ἀπὸ τὴν ἐπικαιρότητα τοῦ διεθνοῦς συρμοῦ.
Καλύτερα θὰ ἦταν νὰ ἀκούσουμε τὶς ἐνοχές μας γιὰ τὸν ἄθλιο τρόπο ποὺ φέρθηκε ἡ ἀνθρωπότητα ἀνὰ τοὺς αἰῶνες στοὺς ὁμοφυλόφιλους καὶ νὰ κρατήσουμε στὴν θετικὴ λύση ὅπως εἶναι τὸ σύμφωνο ἐλευθέρας συμβιώσεως, ἕνα ἀπὸ τὰ καλύτερα πράγματα ποὺ ἔχει κάνει ὁ Σύριζα καὶ εἶχαν ψηφίσει τότε καὶ ὀρθῶς καὶ ἀρκετοὶ βουλευτὲς τῆς Νέας Δημοκρατίας. Καὶ τὸ ὁποῖο καλύπτει ὅλα τὰ προβλήματα ποὺ σήμερα θέλει νὰ ξαναλύσει τὸ νομοσχέδιο ποὺ πρόκειται νὰ φέρει στὴ Βουλὴ ἡ κυβέρνηση. Τὰ καλύπτει ὅλα ἀπολύτως. Ὅπως τὴν περίπτωση ποὺ ἔρχεται ἀπὸ τὸ ἐξωτερικὸ ἕνα ὁμόφυλο ζευγάρι. Ἐρχόμενοι ἀπὸ τὸ ἐξωτερικὸ οἱ ὁμόφυλοι σύζυγοι, ὑπογράφουν τὸ σύμφωνο ἐλευθέρας συμβιώσεως, ὑπογράφουν καὶ τὴν ἀναδοχὴ τοῦ τέκνου τοῦ ἑνὸς ἀπὸ τοὺς δυὸ συζύγους καὶ προχωροῦν κανονικά. Σὲ περίπτωση θανάτου τὸ παιδὶ μένει μὲ τὸν ἀνάδοχο σύζυγο κανονικὰ καὶ δὲν χρειάζεται νὰ ἀπευθυνθεῖ κανεὶς σὲ ἵδρυμα γιὰ νὰ τὸ περιθάλψει.
Ὁπότε δὲν ὑπάρχει θέμα ἱδρύματος ὅπως φοβᾶται ὁ πρωθυπουργός, τὸ παιδὶ εἶναι ἀπολύτως καλυμμένο καὶ γιὰ ἄλλα κληρονομικὰ ἢ ἄλλης φύσεως θέματα. Ἄρα δὲν ὑπάρχει κανένα πρόβλημα ποὺ χρειάζεται τὸν καινούργιο νόμο γιὰ νὰ λυθεῖ ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ ὑπάρχει τὸ πραγματικὰ φιλελεύθερο μέτρο τῆς εὐέλικτης καὶ ἐναλλακτικῆς λύσης τοῦ συμφώνου ἐλευθέρας συμβιώσεως. Καὶ ἂν ὑπάρχει κάποιο κενὸ ἢ κάποια παράληψή ἂς διορθωθεῖ ἐπὶ τοῦτο. Ἑπομένως τὸ νομοσχέδιο περὶ γάμου τῶν ὁμοφύλων ζευγαριῶν περισσότερο δημιουργεῖ παρὰ λύνει προβλήματα.
