Μανώλη Κοττάκη,
«Δοκιμᾶστε νὰ ἔρθετε κοντά Του»
Ἑστία 28.4.2025
Τὸ πρωὶ τοῦ περασμένου Σαββάτου, 30 συμμαθητές μου ἐθελοντές, μὲ ἐπί κεφαλῆς τὸν καπετάνιο Παναγιώτη Μακαρατζῆ, πῆγαν στὴ βραχονησῖδα Λαγοῦσες, ἀνοιχτὰ τῆς Αἴγινας, καὶ χοροστατοῦντος τοῦ πατέρα Φανούρη ἔκαναν τρισάγιο στὴ μνήμη τῶν 41 ἀξιωματικῶν τοῦ ἀντιτορπιλικοῦ πολεμικοῦ μας πλοίου «Ὕδρα», τὸ ὁποῖο βύθισαν οἱ Γερμανοὶ στὶς 20 Ἀπριλίου 1941 ἐκεῖ. Τὸ κάνουν ἐπὶ πέντε χρόνια, γιατί θεωροῦν ὅτι χωρὶς τὴ μνήμη δὲν πᾶμε πουθενά. Τὸ βράδυ τῆς ἴδιας ἡμέρας, οἱ ἴδιοι ἄνθρωποι, ἂν καὶ ἔβρεχε, πῆγαν ξανὰ μὲ τὶς βάρκες τους στὸν βράχο, ὅπου ἔχουν ζωγραφίσει τὴν ἑλληνικὴ σημαία, καὶ μέσα στὸ σκοτάδι ἄναψαν ψάλλοντας 41 καντηλάκια γιὰ τὶς ψυχὲς αὐτῶν τῶν ἀξιωματικῶν, τοὺς ὁποίους ἐπιχείρησαν νὰ σώσουν οἱ κάτοικοι τῆς κοινότητας Κυψέλης (στὴν ὁποία γεννήθηκα) μὲ κίνδυνο τῆς ζωῆς τους. Οἱ συμμαθητές μου πῆγαν καὶ τὸ βράδυ, γιατί θεωροῦν ὅτι καὶ χωρὶς τὴν πίστη δὲν πᾶμε πουθενά.
Τὸ πρωὶ τῆς Κυριακῆς τοῦ Θωμᾶ, ὁ πατέρας Ἀνδρέας Ντότσικας καὶ ὁ πατέρας Ἀριστομένης Ματσάγγας (ψυχολόγος, διδάκτωρ τῆς Ἰατρικῆς Σχολῆς τοῦ ΕΚΠΑ καὶ σύντομα ἐθελοντὴς ἰατρὸς στὸ Νοσοκομεῖο τῆς Αἴγινας «Ἅγιος Διονύσιος») κοινωνοῦσαν, μέσα σὲ κλίμα κατάνυξης μπροστὰ στὰ ἱερὰ λείψανα καὶ στὴν κάρα τοῦ ἁγίου Νεκταρίου στὴ Μονὴ Ἁγίας Τριάδας, δεκάδες Ἕλληνες καὶ Ρουμάνους χριστιανοὺς ὀρθοδόξους. Ἐνῷ ἡ ἡγουμένη τοῦ μοναστηριοῦ Τιμοθέη ἀποκάλυπτε σὲ συνομιλητές της ὅτι τὸ μοναστήρι ἔδωσε εὐλογία προκειμένου νὰ γυριστεῖ σὲ σίριαλ καὶ ἡ ζωὴ τοῦ ἁγίου Νεκταρίου. Μετὰ τὸ Ἅγιον Ὅρος μὲ τοὺς μοναχοὺς καὶ τὸν ἅγιο Παΐσιο, θὰ δοῦμε στὶς ὀθόνες μας, πρῶτα ὁ Θεός, καὶ τὸ γυναικεῖο Ἅγιον Ὅρος, καθὼς στὴν Αἴγινα ὅλα τὰ μοναστήρια ἔχουν μόνο μοναχές. Ὁ ἐξαιρετικὸς μητροπολίτης μας Ἐφραίμ, τοῦ ὁποίου ὁ ἀδελφὸς εἶναι ὁ «ἅγιος Κορέας», λειτούργησε χθὲς στὸν Ἅγιο Θωμᾶ. Προσευχόμενος μπροστὰ στὴν κάρα τοῦ ἁγίου, ἔφερα στὸ μυαλό μου τὶς εἰκόνες ποὺ εἶδα τὸ φετινὸ ἅγιο Πάσχα στὴ βόρεια Ἑλλάδα καὶ στὸ νησί.
Θυμήθηκα τὸν πατέρα Παλαιολόγο, προϊστάμενο τῆς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης Γρηγορίου Παλαμᾶ, νὰ μοῦ διηγεῖται ἱστορίες γιὰ τὴν κρύπτη των μακεδονομάχων ποὺ ὑπάρχει στὰ ὑπόγεια τοῦ ναοῦ καὶ σύντομα θὰ ἀνακαινιστεῖ. Θυμήθηκα μὲ κατάνυξη τὶς ἱστορίες ποὺ μοῦ εἶπε γιὰ τὸ κάτω μέρος τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, ὅπου βασανίστηκε ὁ ἅγιος τῆς πόλης, τὸ ὁποῖο ἐπισκέπτονται χιλιάδες κόσμου – καὶ μουσουλμᾶνοι, ποὺ ἀφήνουν εὐχὲς στὰ τουρκικὰ ὑπὲρ ὑγείας. Θυμήθηκα τὴν κατάνυξη ποὺ αἰσθάνθηκα γιὰ πολλοστὴ φορὰ στὴ Μονὴ Λαοδηγήτριας, 500 μέτρα ἀπὸ τὸ τουρκικὸ προξενεῖο, στὸ ἄκουσμα τοῦ «σήμερον κρεμᾶται» καὶ τοῦ «Χριστὸς Ἀνέστη» ἀπὸ τὸν πατέρα Βαρνάβα, τὸν «Τζὸν Λένον τῆς ἐκκλησίας» ὅπως τὸν ἔχω βαφτίσει, ἀπὸ τὰ χαρακτηριστικὰ στρογγυλὰ γυαλιὰ ποὺ φορᾶ.
Καὶ βεβαίως θυμήθηκα τὴν ἀνατριχίλα στὴν πλατεῖα Ἀριστοτέλους ἀπὸ τὸ σπαρακτικὸ «ἴλεος ἴλεος» τοῦ παναγιότατου μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Φιλοθέου στὴ συνάντηση τῶν πέντε ἐπιταφίων, ἐνώπιον 10.000 ὀρθοδόξων ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, τὴ Σερβία, τὴ Βουλγαρία, τὴ Ρουμανία καὶ τὰ Σκόπια. Ἀργότερα, ὁ παναγιότατος μοῦ ἐμπιστεύτηκε τὸ πόσο νωρὶς γεμίζουν τὶς Κυριακὲς ἀπὸ πιστοὺς οἱ ναοὶ τῆς Θεσσαλονίκης καὶ μὲ ἐνημέρωσε ὅτι στοὺς μισοὺς ναούς, γιὰ ὅποιον τὸ ἐπιθυμεῖ, κάθε Κυριακὴ γίνεται καὶ δεύτερη λειτουργία. Χαλαρὰ καὶ τὸ «δι’ εὐχῶν». Ἡ προσέλευση νέων ἀνθρώπων γιὰ τὴ θεία κοινωνία, ποὺ τόσο λοιδορήθηκε στὴν πανδημία, εἶναι ἐντυπωσιακὴ στὶς δεύτερες λειτουργίες.
Στὸ Μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου (ἐπιστρέφω), τὸ βράδυ τῆς Ἀνάστασης, σύμφωνα μὲ τὶς διηγήσεις τῆς ἡγουμένης καὶ τοῦ πατέρα Ἀνδρέα, πρέπει νὰ κοινώνησαν πάνω ἀπὸ 200 ἄνθρωποι. Τέλη Μαΐου θὰ ἔρθει ἀπὸ τὶς ΗΠΑ στὸ μοναστήρι ὁ ὀρθοπεδικὸς πατέρας Παῦλος, ὁ ὁποῖος παρέχει τὶς ὑπηρεσίες του στὸν ἅγιο ἀλλὰ καὶ στὸ Νοσοκομεῖο τῆς Αἴγινας – δωρεάν.
Ὅλος αὐτὸς ὁ κόσμος ποὺ σᾶς περιγράφω εἶναι ἕνα θαῦμα ἀπὸ μόνος του. Ὑπάρχει καὶ δρᾶ σὲ ἕναν τόσο κυνικὸ κόσμο!
Δὲν ξέρω ἂν μπορῶ νὰ σᾶς μεταδώσω τὰ συναισθήματα ποὺ μοιραζόμαστε μαζί τους, γιὰ ὅσους δὲν πιστεύετε. Τῆς γαλήνης, τῆς ἠρεμίας, τῆς νηφαλιότητας, τοῦ ἀναστοχασμοῦ καὶ τῆς αὐτοκριτικῆς μπροστὰ στὶς εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Παναγίας. Ἀλλὰ αὐτὸ ποὺ ἀναρωτιόμαστε χιλιάδες χριστιανοί -καὶ τὸ αἰσθανόμαστε κάθε φορὰ ποὺ ἀνάβουμε ἕνα κερί, ἕνα καντήλι ἢ μιὰ λαμπάδα στὴ χάρη τῶν ἁγίων μας- εἶναι τὸ ἑξῆς: πῶς εἶναι γιὰ κάποιους συμπολῖτες μας, τοὺς ὁποίους σεβόμαστε γιὰ τὶς ἐπιλογές τους, ἡ ζωὴ χωρὶς Χριστό; Μπορεῖ νὰ ὑπάρξει ζωὴ χωρὶς Χριστὸ καὶ χωρὶς τοὺς σύγχρονους ἀπεσταλμένους μαθητές του;
Ὑπάρχει ζωὴ μακριὰ ἀπὸ τοὺς ἐπιλεγμένους ἀπὸ Ἐκεῖνον μοναχοὺς καὶ τὶς μοναχές μας ποὺ θυσίασαν τὴν κοσμικὴ ζωή τους στὴ Χάρη Του; Καὶ βεβαίως μακριὰ ἀπὸ τοὺς σοβαροὺς καλόκαρδους ἱερεῖς μας, ὅπως ὁ παπα-Δημήτρης καὶ ὁ παπα-Μᾶρκος στὴν Ἀντίπαρο, ἢ ὁ πατέρας Πορφύριος τῆς Μονῆς Σινᾶ, ποὺ κρατοῦν ὄρθιους τόπους ὁλόκληρους, μεγάλα προσκυνήματα τοῦ χριστιανισμοῦ καὶ κοινότητες στὴν ὕπαιθρο;
Σκέφτομαι πώς, ἂν κάποιοι συμπολῖτες μας διαχωρίσουν τὴ βαθιά, πολλὲς φορὲς δικαιολογημένη, ἀντιπάθειά τους γιὰ τμῆμα τῆς ἐξουσίας τῆς Ἐκκλησίας μας ἀπὸ τὴν πίστη τους στὴν Ὀρθοδοξία, ἄλλη θὰ ἦταν ἡ στάση τους. Δὲν θὰ μουτζούρωναν, γιὰ παράδειγμα, τὴν εἰκόνα τοῦ ἁγίου Γεωργίου. Γιατί, ἂν διάβαζαν τὶς διώξεις ποὺ ὑπέστη ὁ ἅγιος Γεώργιος ἀπὸ τὸν Διοκλητιανό, δὲν θὰ τολμοῦσαν νὰ πειράξουν τὸ πρόσωπό του καὶ νὰ ζωγραφίσουν σ’ αὐτὸ κάτι διαβολικό. Θὰ ζοῦσαν σὲ μιὰ ζωὴ ἀγάπης, ἀλληλεγγύης, κατανόησης, μιὰ ζωὴ μὲ λιγότερα πάθη καὶ λιγότερα μίση. Καὶ θὰ ζωγράφιζαν τὴν ἀγάπη, ὄχι τὴν ὀργή.
Τὸ νὰ εἶσαι χριστιανὸς καὶ νὰ κάνεις μεγάλους σταυροὺς δὲν σὲ καθαγιάζει βεβαίως ἀπὸ τὰ λάθη σου. Εἰδικῶς ὅταν τὰ ἐπαναλαμβάνεις. Σοῦ δίνει τὴ δυνατότητα ὅμως αὐτεξούσια, ὅπως λέει ἡ Ὀρθοδοξία μας, μὲ ἐλευθερία, ὅπως λέμε στὴν κοσμικὴ ζωή, νὰ κοιτᾶς ψηλὰ πρὸς τὸν οὐρανό, νὰ σκέφτεσαι ποιά εἶναι τὰ λάθη σου καὶ νὰ προσπαθεῖς νὰ τὰ διορθώσεις. Νὰ ἀπομακρύνεσαι, κατὰ τὸ δυνατόν, ἀπὸ τὴν ὕλη. Νὰ γίνεσαι, ἂν μπορεῖς, καλύτερος ἄνθρωπος. Νὰ ὑπομένεις τὴν ἀδικία, γιατί καμιὰ φορὰ τὶς πιὸ συγκλονιστικὲς στιγμὲς τῆς ζωῆς μας τὶς ζοῦμε ἀδικούμενοι. Καὶ βεβαίως νὰ ζητᾶς βοήθεια. Μὲ δυνατὴ προσευχή.
Διάβασα τὸ περασμένο καλοκαίρι τὴν Ἁγία Γραφὴ ξανά. Γιὰ ὅσους δὲν πιστεύουν εἶναι ἕνα ἁπλοϊκὸ κείμενο, γιὰ ὅσους πιστεύουν εἶναι ἕνας ὕμνος στὸν ἀνθρωπισμό. Ὅποιος διαβάσει τὰ «ρεπορτὰζ» τῶν μαθητῶν τοῦ Ἰησοῦ καταλαβαίνει γιατί αὐτὸς εἶναι ὁ ἀρχηγός μας καὶ γιατί οἱ μαθητές Του εἶναι, αὐτὸ ποὺ περιέγραψε ὁ Προκόπης Ἀγαθοκλέους σὲ συνέντευξή του, οἱ μεγάλοι μας σύμμαχοι καὶ φίλοι. Γιατί δὲν εἴμαστε μόνοι.
Σὲ ὅλη μου τὴ ζωὴ δὲν ὑποδεικνύω σὲ κανέναν τί νὰ κάνει – τί κόμμα νὰ ψηφίσει, σὲ ποιόν Θεὸ νὰ πιστέψει. Σέβομαι τὶς πεποιθήσεις τοῦ ἄλλου. Ὅποιος ἔχει τὴν ἐλευθερία ἔχει καὶ τὴν εὐθύνη, ὅπως μοῦ ἔλεγε ὁ μακαριστὸς Σιατίστης Παῦλος. Ἀλλά, γιὰ ὅση ἀξία ἔχει ἡ ἄποψη ἑνὸς μεσήλικα γιὰ τὸν ὁποῖο ἡ πρώτη ἐκκλησία ἦταν ἡ μάνα του -αὐτὴ τὸν ἔφερε κοντά, πλησίον Του-, θὰ πρότεινα κάτι πολὺ ἁπλό: δοκιμάστε νὰ ἔρθετε κοντά Του. Πιὸ κοντά Του γινόμαστε καλύτεροι, ἔστω κι ἂν ἡ ἀπαλλαγὴ ἀπὸ τὰ πάθη καὶ τὰ λάθη μας εἶναι δύσκολη. Κοντά Του ἀξίζει.
