Γρηγόρη Κεντητοῦ,
Ἄρμεν Κούπτσιος: Ὁ Εἰκοσάχρονος Μακεδονομάχος ποὺ θυσιάστηκε γιὰ τὴν Ἑλλάδα στὸν Μακεδονικὸ Ἀγῶνα
https://www.sportime.gr/must-read/armen-kouptsios-o-ikosachronos-makedonomachos-pou-thisiastike-gia-tin-ellada-ston-makedoniko-agona/
Ὁ Μακεδονικὸς Ἀγώνας (1904-1908) ὑπῆρξε μιὰ περίοδος ἔντονων συγκρούσεων στὴν ὀθωμανικὴ Μακεδονία, ὅπου Ἕλληνες, Βούλγαροι καὶ ἄλλες ἐθνότητες διεκδικοῦσαν ἐπιρροὴ καὶ ἐλευθερία. Σὲ αὐτὸ τὸ πλαίσιο, ὁ Ἄρμεν Κούπτσιος ξεχώρισε ὡς ἕνας ἀπὸ τοὺς νεότερους καὶ πιὸ ἀφοσιωμένους μαχητές, θυσιάζοντας τὴ ζωή του σὲ ἡλικία μόλις 20 ἐτῶν. Ἡ ἱστορία του, βασισμένη σὲ ἱστορικὲς μαρτυρίες καὶ ἀρχεῖα, ἀναδεικνύει τὴν ἀνιδιοτελῆ ἀφοσίωση στὴν πατρίδα καὶ τὴν ἀντίσταση κατὰ τῶν Βουλγαρικῶν κομιτατζίδικων ὁμάδων.
Πρώιμη Ζωὴ καὶ Μύηση στὸν Ἀγῶνα
Γεννημένος στὶς 3 Ἰανουαρίου 1885 στὸν Βώλακα Δράμας, ὁ Ἄρμεν Κούπτσιος μεγάλωσε σὲ μιὰ περιοχὴ ὅπου ὁ Μακεδονικὸς Ἀγώνας βρισκόταν σὲ ἐξέλιξη. Ἀπὸ νεαρὴ ἡλικία, ἐπηρεάστηκε ἀπὸ τὸ ἐθνικὸ κλίμα καὶ γνώρισε τὸν Καπετὰν Νταῆ (πραγματικὸ ὄνομα Δημήτριος Θεοχαρίδης), ὁ ὁποῖος δίδασκε στὴν Προσοτσάνη καὶ ὀργάνωνε μυστικὰ ἔνοπλες ὁμάδες. Ὁ Ἄρμεν προσέφερε ἐθελοντικὰ τὶς ὑπηρεσίες του, δηλώνοντας τὴν πρόθεσή του νὰ πολεμήσει "ὣς θανάτου", χωρὶς νὰ ζητᾶ ἀνταλλάγματα ὅπως χρήματα ἢ ἀξιώματα.
Ἡ ἐπίσημη μύησή του ἔγινε ἀπὸ τὸν Ἀρχιδιάκονο Θεμιστοκλῆ Χατζησταύρου, στενὸ συνεργάτη τοῦ Μητροπολίτη Δράμας Χρυσοστόμου (μετέπειτα Ἀρχιεπισκόπου Σμύρνης). Σὲ μιὰ μυστικὴ τελετή, ὁ Ἄρμεν καὶ ὁ πατέρας του ὁρκίστηκαν ἀφοσίωση στὸν ἀγῶνα. Γρήγορα, ὁ νεαρὸς ἔγινε ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ ἔμπιστους συνεργάτες τοῦ Χρυσοστόμου, ὁ ὁποῖος τὸν ἐκτιμοῦσε σὰν γιό του καὶ τὸν ἐμπιστευόταν σὲ κρίσιμες ἀποστολές.
Συμμετοχὴ σὲ Ἔνοπλες Ἐπιχειρήσεις
Ὁ Ἄρμεν Κούπτσιος δραστηριοποιήθηκε σὲ νυχτερινὲς ἐπιδρομὲς στὰ χωριὰ τῆς Δράμας, ἡγούμενος μικρῶν ὁμάδων κατὰ Βουλγαρικῶν κομιτατζίδων ποὺ ἀπειλοῦσαν Ἕλληνες κατοίκους. Ἡ φήμη του ὡς ἀτρόμητου μαχητῆ ἐξαπλώθηκε, δημιουργῶντας φόβο στοὺς ἀντιπάλους, οἱ ὁποῖοι τὸν συνέδεαν μὲ ἐνέδρες καὶ γρήγορες ἐπιθέσεις. Δὲν ἐπιδίωκε προσωπικὴ δόξα, ἀλλὰ ἑστίαζε στὴν προστασία τῆς ἑλληνικῆς κοινότητας.
Ἕνα κομβικὸ γεγονὸς ἦταν ἡ ἐνέδρα τοῦ Ἰουνίου 1905 στὴ θέση Τσομπάνκα (σήμερα Λαυρεντιανὴ Μονή), ὅπου μαζὶ μὲ τοὺς Νάκο Βογιατζῆ καὶ Πέτρο Μάντζα ἐξουδετέρωσαν τὸν Βούλγαρο ἀρχικομιτατζὴ Πλάτσεφ. Ὁ Πλάτσεφ, ὁ ὁποῖος εἶχε ἐντολὲς νὰ ἐκτελέσει Ἕλληνες, ἀρνήθηκε νὰ παραδοθεῖ καὶ πυροβόλησε, ἀλλὰ ὁ Ἄρμεν ἀνταπέδωσε καὶ τὸν σκότωσε. Ἀντὶ νὰ διαφύγει, ὁ Ἄρμεν ἔμεινε πίσω γιὰ νὰ καλύψει τὴν ἀπόσυρση τῶν συντρόφων του, ἀποφεύγοντας νὰ πυροβολήσει Τούρκους στρατιῶτες ποὺ ἔφτασαν, ὥστε νὰ μὴν ἐμπλέξει τὸν Μητροπολίτη Χρυσόστομο.
Ἡ Σύλληψη, ἡ Δίκη καὶ ἡ Ἐκτέλεση
Μετὰ τὴ σύγκρουση, ὁ Ἄρμεν συνελήφθη ἀπὸ Τούρκους, βασανίστηκε σκληρὰ κατὰ τὴν ἀνάκριση, ἀλλὰ δὲν ἀποκάλυψε ὀνόματα ἢ πληροφορίες γιὰ τὴν ὀργάνωση. Μεταφέρθηκε στὴ Θεσσαλονίκη, ὅπου καταδικάστηκε σὲ θάνατο ἀπὸ στρατοδικεῖο. Παρὰ τὶς προσπάθειες τοῦ Χρυσοστόμου καὶ Δραμινῶν πολιτῶν γιὰ ἀπελευθέρωσή του –συμπεριλαμβανομένου ἑνὸς σχεδίου ἀπόδρασης ποὺ προδόθηκε– οἱ Τοῦρκοι ἄλλαξαν διαδρομὴ καὶ ὥρα μεταφορᾶς.
Στὶς 14 Σεπτεμβρίου 1905, ἐκτελέστηκε μὲ ἀπαγχονισμὸ στὸν πλάτανο τῆς κεντρικῆς πλατείας της Δράμας, μπροστὰ στὸν πατέρα του. Ὁ πατέρας του, γονατιστός, εἶπε στὸν Χρυσόστομο: "Δὲν κλαίω ποὺ ἔχασα τὸ παιδί μου, ἀλλὰ ποὺ ἐσὺ ἔχασες τὸ πρωτοπαλίκαρό σου." Ἡ ἐκτέλεση προκάλεσε συγκίνηση στὴν τοπικὴ κοινωνία καὶ ἐνίσχυσε τὸ ἠθικὸ τῶν Μακεδονομάχων.
Κληρονομιὰ καὶ Μεταγενέστερα Γεγονότα
Ἡ θυσία του Ἄρμεν δὲν ἔληξε ἐκεῖ. Τὸ 1916, κατὰ τὴ Βουλγαρικὴ κατοχή, οἱ Βούλγαροι ἔκοψαν τὸν πλάτανο γιὰ νὰ σβήσουν τὴ μνήμη του καὶ βασάνισαν τὸν πατέρα του, ρίχνοντάς τον σὲ ξεροπήγαδο ὅπου πέθανε. Ὡστόσο, ἡ μνήμη του διατηρήθηκε: Σήμερα, στὴν πλατεῖα της Δράμας ὑπάρχει προτομή του (ἀνεγερθεῖσα τὸ 1967) καὶ νέος πλάτανος, ἐνῷ τιμᾶται ὡς ἐθνικὸς ἥρωας.
Ἡ ἱστορία του Ἄρμεν Κούπτσιου, ὅπως καταγράφεται σὲ ἱστορικὰ ἡμερολόγια καὶ μαρτυρίες, ὑπενθυμίζει τὴ σημασία τῆς ἀντίστασης καὶ τῆς ἐθνικῆς ἑνότητας. Βασισμένη σὲ πηγὲς ὅπως τὸ "Μακεδονικὸν Ἡμερολόγιον" (1965) καὶ ἡμερολόγια τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Δράμας, προσφέρει μαθήματα γιὰ τὶς θυσίες τοῦ παρελθόντος (σύμφωνα μὲ τὶς καταγραφὲς στὸ "Μακεδονικὸν Ἡμερολόγιον" τοῦ 1965 καὶ τὰ ἀρχεῖα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Δράμας).
Τὸ ἄρθρο βασίζεται σὲ διασταυρωμένες ἱστορικὲς πηγές, ἡμερολόγια καὶ μαρτυρίες τῆς ἐποχῆς, μὲ σεβασμὸ στὴν ἀκρίβεια τῶν γεγονότων καὶ τὴν ἐθνικὴ μνήμη. Ἔχει συνταχθεῖ μὲ στόχο τὴν τεκμηριωμένη παρουσίαση τῆς ζωῆς καὶ τῆς θυσίας του Ἄρμεν Κούπτσιου, χωρὶς ὑπερβολὲς ἢ μυθοπλασία.
Πηγές:
Ἄρμεν Κούπτσιος – Βικιπαίδεια (Ἑλληνικά) – Λεπτομερὴς βιογραφία μὲ ἱστορικὲς ἀναφορὲς στὸν Μακεδονικὸ Ἀγῶνα καὶ τὴν ἐκτέλεση.
Armen Kouptsios – Wikipedia (Ἀγγλικά) – Ἐπισκόπηση τῆς ζωῆς καὶ θυσίας του, μὲ ἀναφορὲς σὲ Βουλγαρικὲς καὶ Ἑλληνικὲς πλευρές.
Ἄρμεν Κούπτσιος: ὁ νεώτερος πολέμαρχος καὶ μάρτυρας τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνα – Βίντεο καὶ ἄρθρο μὲ στοιχεῖα ἀπὸ τὸν Πολιτιστικὸ Σύλλογο Βώλακα Δράμας.
Ὁ 20χρονος ἐθνομάρτυρας Μακεδονομάχος Ἄρμεν Κούπτσιος – Λεπτομερὲς ἄρθρο γιὰ τὴ ζωή, δράση καὶ κληρονομιά του.
Ἡ περίπτωση τοῦ Ἄρμεν Κούπτσιου, σελίδες ἀπὸ τὶς ἱστορίες τοῦ Βορρᾶ – Ἄρθρο στὴν Καθημερινὴ γιὰ τὸν ἡρωισμό του στὴ βόρεια Ἑλλάδα.
Μακεδονικὸν Ἡμερολόγιον (1965) – Ἱστορικὸ ἡμερολόγιο μὲ καταγραφὲς ἡρώων τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνα, συμπεριλαμβανομένου του Ἄρμεν Κούπτσιου.
Ἱερὰ Μητρόπολις Δράμας – Ἱστορικὰ Ἀρχεῖα – Ἀρχεῖα τῆς Μητροπόλεως Δράμας μὲ στοιχεῖα γιὰ τὸν ρόλο τοῦ Μητροπολίτη Χρυσοστόμου καὶ τοῦ Κούπτσιου.
Ὁ Μακεδονικὸς Ἀγώνας by Ἰωάννης Κολιόπουλος (1994) – Ἀκαδημαϊκὸ ἔργο γιὰ τὸν Μακεδονικὸ Ἀγῶνα, μὲ πλαίσιο γιὰ τὴ Δράμα καὶ τοπικοὺς μαχητές.
