Τὰ ἀπροσδόκητα ὀφέλη τῆς ταπεινότητας
Οἱ πιὸ ταπεινοὶ ἀνάμεσά μας εἶναι συχνὰ οἱ σπουδαιότεροι ἡγέτες, δάσκαλοι, σύζυγοι καὶ γονεῖς
MAKAI ALLBERT
20 Μαΐου, 2025
https://theepochtimes.gr/ta-aprosdokita-ofeli-tis-tapeinotita/
Ὡς νέος, ὁ Βενιαμὶν Φραγκλίνος χαιρόταν νὰ συζητᾶ μὲ τοὺς ἄλλους. Καλλιεργημένος στὴν τέχνη του, ἦταν πολὺ περήφανος γιὰ τὶς νῖκες του. Ἀκόμα καὶ ὅταν τεχνικὰ ἔκανε λάθος, ἦταν πάντα ρητορικὰ σωστός. Καθὼς ὡρίμαζε, συνειδητοποίησε ὅτι αὐτὲς οἱ νῖκες ἔρχονταν μὲ τὸ κόστος τῆς ἀποξένωσης καὶ τῆς ἐχθρότητας.
Στοχαζόμενος τὶς ὑπερήφανες ἰδιοτροπίες του, ὁ Φραγκλίνος ἔγραψε στὴν αὐτοβιογραφία του: «Ἀποφάσισα, νὰ προσπαθήσω νὰ θεραπεύσω τὸν ἑαυτό μου, ἂν μποροῦσα, ἀπὸ αὐτὴ τὴν κακία ἢ τὴν τρέλα». Ἡ ἀνακάλυψή του ἦρθε ἀκολουθῶντας ἕνα ἁπλὸ ἀξίωμα: «Μιμηθεῖτε τὸν Ἰησοῦ καὶ τὸν Σωκράτη».
Ὁ Φραγκλίνος προσπάθησε νὰ ἐνσαρκώσει τὴν ταπεινότητα τοῦ Ἰησοῦ καὶ τοῦ Σωκράτη. Μαλακώνοντας τὴ γλῶσσα του μὲ φράσεις ὅπως «μοῦ φαίνεται», ὁ Φραγκλίνος μετέτρεψε τοὺς συνομιλητές του, συμπεριλαμβανομένων ἐκείνων ποὺ ἦταν ἐχθροί, σὲ φίλους. Ἡ ἀλλαγὴ στὴ συμπεριφορά του δημιούργησε τὴ διπλωματικὴ ἰδιοφυΐα ποὺ ἡ ἱστορία τώρα γιορτάζει.
Ὡστόσο, ἡ ἥσυχη δύναμη τῆς ταπεινότητας ἐκτείνεται πέρα ἀπὸ τὴ διπλωματία. Νέα δεδομένα δείχνουν ὅτι ἡ ζωὴ μὲ ταπεινότητα ὠφελεῖ σὲ μεγάλο βαθμὸ τόσο τὸν ἑαυτὸ ὅσο καὶ τοὺς ἄλλους, καὶ μάλιστα ὁδηγεῖ σὲ ἐξαιρετικὴ ἐπιτυχία.
Ἀγκαλιάζοντας τὴν ἀβεβαιότητα
Ἡ ταπεινότητα ξεκινᾶ μὲ μιὰ εἰλικρινῆ ἀναγνώριση τῶν περιορισμῶν κάποιου — τόσο στὶς ἱκανότητες ὅσο καὶ στὶς γνώσεις. Περιλαμβάνει μιὰ ἀκριβὴ εἰκόνα τοῦ ἑαυτοῦ του, ἀπαλλαγμένη ἀπὸ αὐτο-διογκώσεις ἢ ψευδῆ μετριοφροσύνη. Οἱ περισσότεροι ἀπὸ ἐμᾶς ἀποτυγχάνουμε σὲ αὐτὴ τὴ βασικὴ αὐτοαξιολόγηση.
Σὲ μελέτες ὅπου οἱ συμμετέχοντες λαμβάνουν ἐρωτήσεις καὶ ἀργότερα τοὺς ζητεῖται νὰ ἐκτιμήσουν τὴν ἀπόδοσή τους, ἀκόμη καὶ οἱ μετριοπαθεῖς ἄνθρωποι μὲ χαμηλὴ αὐτοπεποίθηση ὑπερεκτιμοῦν ριζικὰ τὸν ἑαυτό τους. Μπορεῖ νὰ ἰσχυριστοῦν ἀκρίβεια ἕως καὶ 70% ὅταν ἡ πραγματική τους βαθμολογία εἶναι πιὸ κοντὰ στὸ 35%.
Αὐτὴ ἡ ὑπερβολικὴ αὐτοπεποίθηση δὲν εἶναι ἀποκλειστικότητα τῶν τολμηρῶν ἢ τῶν ὑπερήφανων — εἶναι ἡ ἀνθρώπινη φύση, δήλωσε ὁ Μὰρκ Λήρυ, καθηγητὴς ψυχολογίας καὶ νευροεπιστήμης στὸ Πανεπιστήμιο Duke, ὁ ὁποῖος ἐρευνᾶ τὴν ταπεινότητα. Ξεκινᾶ ἀναγνωρίζοντας —ὅπως ὁ Σωκράτης— ὅτι «ξέρω ὅτι δὲν ξέρω τίποτα». Οἱ ψυχολόγοι ἀποκαλοῦν αὐτὴ τὴν ἐπίγνωση τῆς δικῆς μας ἀδυναμίας «διανοητικὴ ταπεινότητα».
«Διανοητικὴ ταπεινότητα εἶναι ἁπλῶς ἡ ἀναγνώριση ὅτι ὅλα ὅσα πιστεύουμε μπορεῖ νὰ μὴν εἶναι σίγουρα ἢ ἀληθινά», δήλωσε ὁ Λήρυ στὴν Epoch Times, ἐπισημαίνοντας ὅτι ἐνῷ αὐτὴ ἡ συνειδητοποίηση μπορεῖ ἀρχικὰ νὰ πονάει, ἀνοίγει πόρτες σὲ μιὰ ἀπαράμιλλη δυνατότητα μάθησης, βελτίωσης καὶ ἐπιτυχίας.
Μιὰ σειρὰ μελετῶν ποὺ δημοσιεύθηκαν στὸ Learning and Individual Differences διαπίστωσαν ὅτι σὲ ἐλεγχόμενα ἐργαστηριακὰ περιβάλλοντα, οἱ διανοητικὰ ταπεινοὶ ἄνθρωποι εἶναι πιὸ πιθανὸ νὰ ἀποδεχτοῦν τὶς προκλήσεις καὶ νὰ ἐπιμείνουν ἔναντι ἀποτυχίας.
Οἱ ἐρευνητὲς στὴ συνέχεια ἔστρεψαν τὴν ἔρευνά τους στὸν πραγματικὸ κόσμο. Μέτρησαν τὴν διανοητικὴ ταπεινότητα τῶν μαθητῶν λυκείου καὶ παρατήρησαν πῶς ἀντιδροῦσαν στὶς βαθμολογίες τους στὰ μαθηματικά. Οἱ μαθητὲς μὲ ὑψηλότερη διανοητικὴ ταπεινότητα ἐπέδειξαν σθένος καὶ νοοτροπία ἀνάπτυξης, ἐκφράζοντας: «Γιὰ τὸ ἑπόμενο τέστ μου, θὰ προσπαθήσω νὰ προσδιορίσω τί δὲν καταλαβαίνω καλά».
Ἀντίθετα, οἱ μαθητὲς ποὺ δὲν εἶχαν διανοητικὴ ταπεινότητα ὑπέκυψαν στὴν ἀδυναμία, συμφωνῶντας σὲ δηλώσεις ὅπως: «νὰ ἐγκαταλείψουν τὸ διάβασμα» ἢ ἀκόμη καὶ «νὰ προσπαθήσουν νὰ ἀντιγράψουν».
Τί προκαλεῖ τὴ διαφορά; Οἱ ἐρευνητὲς ἐπισημαίνουν τὴν περιέργεια ὡς βασικὸ παράγοντα. Βασιζόμενοι σὲ ὑπάρχοντα στοιχεῖα, ὑποδηλώνουν ὅτι οἱ διανοητικὰ ταπεινοὶ ἄνθρωποι ἀπολαμβάνουν πραγματικὰ τὴ μάθηση ἀπὸ μόνη της. Μαθαίνουν ἐπίσης περισσότερα καθὼς ἐλέγχουν ξανὰ τὶς ὑποθέσεις τους, παραμένουν ἀνοιχτοὶ σὲ συμβουλὲς καὶ ἀποδέχονται τὴν ἀβεβαιότητα.
Ἡ Ἐλίζαμπεθ Μανκοῦσο, καθηγήτρια ψυχολογίας στὸ Πανεπιστήμιο Pepperdine καὶ ἐρευνήτρια ταπεινότητας, ἔχει βρεῖ ὁμοιότητες στὴν ἔρευνά της. «Διαπιστώσαμε ὅτι παρ' ὅλο ποὺ ἡ διανοητικὴ ταπεινότητα δὲν σχετίζεται ἄμεσα μὲ τὸ IQ ἢ τὸ πόσο ἔξυπνοι εἶναι οἱ ἄνθρωποι, σχετίζεται μὲ τὸ πόση γνώση κατέχουν», δήλωσε στὴν Epoch Times.
Ἡ Μανκοῦσο ἀναλύει τὸν ἁπλὸ μηχανισμό: «Ἂν εἶστε πρόθυμοι νὰ παραδεχτεῖτε στὸν ἑαυτό σας καὶ στοὺς ἄλλους τί δὲν γνωρίζετε, τότε εἶναι ἐπίσης πιὸ πιθανὸ νὰ ἀπορροφήσετε καὶ νὰ ἀφομοιώσετε νέες πληροφορίες».
Οἱ ἐκπαιδευτικοὶ ποὺ λένε «Δὲν ξέρω» ὠφελοῦν ἐπίσης ὁλόκληρη τὴν τάξη. Μιὰ μελέτη τοῦ 2024 διαπίστωσε ὅτι ὅταν οἱ ἐκπαιδευτικοὶ ἀναγνωρίζουν ἀνοιχτὰ τὰ κενὰ στὶς γνώσεις τους, παραδέχονται λάθη καὶ μαθαίνουν ἀπὸ τὴν ὀπτικὴ γωνία τῶν μαθητῶν τους, οἱ μαθητὲς αἰσθάνονται πιὸ ἀποδεκτοὶ καὶ εἶναι πιὸ πιθανὸ νὰ συμμετάσχουν σὲ συζητήσεις στὴν τάξη. Ἡ ἀλλαγὴ στὴν ἀτμόσφαιρα μεταφράστηκε ἄμεσα σὲ καλύτερη ἀπόδοση — οἱ βαθμοὶ βελτιώθηκαν κατὰ 4% γιὰ κάθε αὔξηση τῆς τυπικῆς ἀπόκλισης στὴν ταπεινότητα τῶν ἐκπαιδευτικῶν.
Ἡ ταπεινότητα ξεπερνᾶ τὸ IQ
Ὁ ρόλος τῆς ταπεινότητας στὴν ἀκαδημαϊκὴ ἐπίδοση εἶναι σχετικὰ αὐτονόητος. Τί γίνεται μὲ τὴν ταπεινότητα στὸν χῶρο ἐργασίας;
Παραδοσιακά, οἱ εἰδικοὶ ἀναγνωρίζουν δύο κύριους παράγοντες πρόβλεψης τῆς ἐπιτυχίας: τὴν νοητικὴ ἱκανότητα — τὴν νοημοσύνη σας — ἡ ὁποία καθορίζει τὸ ἀνώτατο ὅριο ἀπόδοσής σας, καὶ τὴν εὐσυνειδησία — τὴν ἐργασιακή σας ἠθικὴ — ἡ ὁποία καθορίζει τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο παρακινεῖστε νὰ ἀποδώσετε. Ὡστόσο, ἔρευνα ποὺ δημοσιεύτηκε στὸ Organization Science εἰσήγαγε τὴν ταπεινότητα στὴν ἐξίσωση, μετρῶντας πόσο εὔκολα οἱ ἄνθρωποι ἀναλαμβάνουν διορθωτικὰ μέτρα μετὰ ἀπὸ κακὴ ἀπόδοση. Ἡ μελέτη διαπίστωσε ὅτι ἡ ταπεινότητα προέβλεπε καλύτερη ἀπόδοση ἀπὸ τὴν νοητικὴ ἱκανότητα καὶ τὴν εὐσυνειδησία. Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι ἡ ὑψηλὴ ταπεινότητα θὰ μποροῦσε νὰ ἀντισταθμίσει τὴ χαμηλὴ νοητικὴ ἱκανότητα. Ὅσοι εἶχαν χαμηλότερη γνωστικὴ ἱκανότητα ἀλλὰ ὑψηλὴ ταπεινότητα πέτυχαν βαθμολογίες ἀπόδοσης συγκρίσιμες, καὶ σὲ ὁρισμένες περιπτώσεις καλύτερες, ἀπὸ ἐκείνους μὲ ὑψηλότερη νοητικὴ ἱκανότητα ἀλλὰ χαμηλὴ ταπεινότητα.
Οἱ ἐρευνητὲς ἐξήγησαν ὅτι τὸ «ἀντισταθμιστικὸ ἀποτέλεσμα» τῆς ταπεινότητας μπορεῖ νὰ ἀποδοθεῖ στὴν ἀνοιχτὴ προθυμία γιὰ μάθηση καὶ ἀνάπτυξη ἀπὸ τὰ λάθη.
Τί γίνεται μὲ ὅσους βρίσκονται σὲ ἡγετικὲς θέσεις; Οἱ ἡγέτες συχνὰ διαφημίζονται ὡς σίγουροι καὶ καθοδηγούμενοι ἀπὸ τὸ ὅραμα. Δὲν θὰ ἦταν ἡ ταπεινότητα μειονέκτημα σὲ ρόλους ὅπου ἀναμένεται ἡ προβολὴ βεβαιότητας;
Ὅπως ἀποδεικνύεται, οἱ πιὸ ἀποτελεσματικοὶ ἡγέτες ἐνσαρκώνουν ἕνα ἐκπληκτικὸ παράδοξο.
Οἱ ἀφανεῖς ἡγέτες
Ὁ Τζὶμ Κόλινς, ἐρευνητὴς καὶ σύμβουλος ἐπιχειρήσεων, καὶ ἡ ὁμάδα του, ἔψαξαν σὲ σχεδὸν 1.500 ἑταιρεῖες, ἀναζητῶντας μοτίβα ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ ἐξηγήσουν γιατί μόνο μιὰ χούφτα κάνει ποτὲ τὸ ἅλμα ἀπὸ τὸ μέσο ὅρο στὸ ἐξαιρετικό. Ὁ Κόλινς ἔγραψε τὰ εὑρήματά του στὸ best-seller βιβλίο τοῦ «Good to Great».
Ἀφοῦ ἐξέτασε δεκαετίες δεδομένων, ἡ ὁμάδα βρῆκε μόνο 11 ἑταιρεῖες ποὺ πληροῦσαν τὰ κριτήριά τους. Αὐτὲς οἱ ἑταιρεῖες δὲν ἦταν νεοσύστατες ἐπιχειρήσεις ἢ τυχεροὶ τεχνολογικοὶ γίγαντες. Ἦταν ἑταιρεῖες ὅπως οἱ Walgreens, Kimberly-Clark καὶ Nucor — βιομηχανίες ποὺ εἶχαν ξεπεράσει ἀθόρυβα ἑταιρεῖες ὅπως ἡ Coca-Cola, ἡ Intel καὶ ἡ General Electric.
Ἡ ὁμάδα ἔστρεψε τὸ βλέμμα της πρὸς τὰ πάνω καὶ ἀνέλυσε τοὺς ἡγέτες αὐτῶν τῶν ἑταιρειῶν.
Κάθε μία ἀπὸ αὐτὲς τὶς «μεγάλες» ἑταιρεῖες εἶχε ἕναν ἡγέτη μὲ ἕνα σπάνιο καὶ παράδοξο μεῖγμα: ἐξαιρετικὴ προσωπικὴ ταπεινότητα καὶ ἔντονη ἐπαγγελματικὴ θέληση.
Ὁ Κόλινς τοὺς ὀνόμασε ἡγέτες ἐπιπέδου 5.
Οἱ ἡγέτες ἐπιπέδου 5 εἶναι τὸ πιὸ σπάνιο εἶδος. Ὅπως καὶ ἄλλοι διευθυντές, εἶναι ἀποτελεσματικοὶ στὴν ὀργάνωση ἀνθρώπων καὶ πόρων γιὰ τὴν ἐπίτευξη στόχων. Ἡ μόνη διαφορὰ εἶναι ὅτι ἀποφεύγουν τὰ φῶτα τῆς δημοσιότητας καὶ ἐκτρέπουν τὴν εὔνοια σὲ ἄλλους — εἶναι ταπεινοί.
Ὅταν πιέζονταν νὰ μιλήσουν γιὰ τὸν ἑαυτό τους, ἔλεγαν πράγματα ὅπως: «Δὲν νομίζω ὅτι μπορῶ νὰ λάβω πολλὰ εὔσημα. Ἤμασταν εὐλογημένοι μὲ ὑπέροχους ἀνθρώπους».
Ὅταν τὰ πράγματα πῆγαν στραβά, ἀνέλαβαν τὴν πλήρη εὐθύνη. Ὅταν τὰ πράγματα πήγαιναν καλά, ἔδειχναν πρὸς ἄλλους — ποτὲ στὸν ἑαυτό.
Τί προκάλεσε τὰ ἀξιοσημείωτα ἀποτελέσματα;
Ὁ Λήρυ ἐξήγησε ὅτι οἱ ταπεινοὶ ἡγέτες παρακινοῦν τοὺς ἄλλους νὰ συνεισφέρουν περισσότερες ἰδέες, συγκεντρώνοντας περισσότερες ἀπόψεις καὶ στοιχεῖα πρὶν ἀναλάβουν δράση, κάτι πού, μακροπρόθεσμα, τοὺς ἐπιτρέπει νὰ λαμβάνουν καλύτερες ἀποφάσεις.
Οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἐπίσης πιὸ πιθανὸ νὰ ἐμπιστεύονται κάποιον ποὺ ἐπιδεικνύει ταπεινότητα, ἐπειδὴ αὐτὸ ὑπονοεῖ εἰλικρίνεια καὶ ἔλλειψη ἐγωκεντρικῶν κινήτρων. Ἀκόμα καὶ μετὰ ἀπὸ μόλις 30 λεπτὰ συζήτησης, οἱ ἄνθρωποι μποροῦν νὰ προσδιορίσουν ποιός εἶναι ταπεινὸς καὶ αὐτὰ τὰ ἄτομα ἀντιμετωπίζονται πιὸ θετικά.
Μιὰ ὀργανωτικὴ μελέτη ποὺ ἐξέτασε τὴν ταπεινότητα ἔναντι τῆς ἱκανότητας σὲ συναδέλφους διαπίστωσε ὅτι οἱ «ταπεινοὶ ἀνόητοι» — αὐτοὶ μὲ ὑψηλὴ ταπεινότητα ἀλλὰ χαμηλότερες δεξιότητες — ἀξιολογήθηκαν ὡς πιὸ συμπαθητικοὶ ἀπὸ τοὺς «ἱκανοὺς ἠλίθιους» — αὐτοὺς μὲ χαμηλὴ ταπεινότητα ἀλλὰ ὑψηλὲς δεξιότητες.
Ὅταν τοὺς δινόταν ἡ ἐπιλογή, οἱ συμμετέχοντες προτιμοῦσαν σταθερὰ νὰ ἐργάζονται μαζὶ μὲ λιγότερο ἔμπειρους ἀλλὰ ταπεινοὺς συναδέλφους παρὰ μὲ πολὺ ἐξειδικευμένους ἀλλὰ ἀλαζόνες.
Ἀντιθέτως, ἀπὸ τὶς ἑκατοντάδες ἑταιρεῖες ποὺ μελέτησε ὁ Κόλινς, πολλὲς ποὺ χαρακτηρίστηκαν ὡς «ἀποτυχημένες» εἶχαν ὑψηλοῦ προφίλ, διασημότητες ὡς CEOs—ηγέτες ποὺ ἔχτισαν τὴ δική τους κληρονομιά, ἀλλὰ ὄχι ἀπαραίτητα τὸ μέλλον τῆς ἑταιρείας τους.
«Ἡ μεγάλη εἰρωνεία», γράφει ὁ Κόλινς, «εἶναι ὅτι οἱ πιὸ ἰσχυροὶ ἡγέτες συχνὰ φαίνονται οἱ λιγότερο ἰσχυροί. Εἶναι συχνὰ δύσκολο νὰ ἐντοπιστοῦν».
Πίσω ἀπὸ τὰ φῶτα τῆς δημοσιότητας
Ἴσως ἡ ἀληθινὴ δοκιμασία τῆς ταπεινότητας δὲν βρίσκεται στὶς αἴθουσες συνεδριάσεων ἢ στὶς τάξεις, ἀλλὰ στοὺς πιὸ στενούς μας κύκλους — ὅπου δὲν παρακολουθοῦν μέτοχοι καὶ δὲν κρέμονται σὲ κλωστὴ ἑταιρικὲς κληρονομιές. Σὲ αὐτὲς τὶς καθημερινὲς στιγμὲς ἡ ταπεινότητα πρέπει νὰ ἀνθίζει ἀπὸ τὴν καρδιὰ κάποιου.
Γιὰ τὸν Λήρυ, ἕνα μάθημα ταπεινότητας ἀναδύθηκε κατὰ τὴ διάρκεια μιᾶς τυπικῆς βραδιᾶς μὲ τοὺς δύο γιούς του, οἱ ὁποῖοι ἦταν περίπου 12 καὶ 8 ἐτῶν. Θυμήθηκε ὅτι βρέθηκε σὲ μιὰ συνηθισμένη ἀντιπαράθεση: Ἦταν ὥρα γιὰ ὕπνο, ἀλλὰ τὰ παιδιὰ δὲν ἤθελαν νὰ κλείσουν τὴν τηλεόραση. «Ἤμουν σὲ αὐτὴ τὴ γονικὴ λειτουργία ποὺ ἔχουν πολλοὶ γονεῖς», εἶπε ὁ Λήρυ. «Ἔχουν ἀντίρρηση καὶ ἐσὺ λές, "Σοῦ εἶπα νὰ τὴν κλείσεις"».
Οἱ γιοὶ τοῦ μερικὲς φορὲς ἐπεσήμαναν ὅτι ἡ ἐκπομπὴ εἶχε μόνο πέντε λεπτὰ νὰ ἀπομείνει καὶ μποροῦσαν νὰ τὴν τελειώσουν, καὶ ὁ Λήρυ ἄρχισε νὰ ἀμφισβητεῖ ἂν ἡ ἐπιμονή του ἦταν ἀπαραίτητη.
Ἔτσι, ἄλλαξε τὴν προσέγγισή του.
«Τοὺς εἶπα: "Ἀπὸ ἐδῶ καὶ στὸ ἑξῆς, ἂν νομίζετε ὅτι σᾶς λέω κάτι λάθος, ἔχετε μιὰ εὐκαιρία νὰ ἀντιταχθεῖτε. Πεῖτε μου γιατί νομίζετε ὅτι δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ τὸ κάνετε. Θὰ ἀκούσω. Μπορεῖ νὰ πῶ πάλι ὄχι, ἀλλὰ μπορεῖ νὰ ἀλλάξω γνώμη."»
Πρὸς ἔκπληξή του, ἄλλαξε γνώμη — περίπου τὸ 20% τῶν περιπτώσεων.
Ἡ προσέγγιση τοῦ Λήρυ μείωσε τὶς οἰκογενειακὲς συγκρούσεις καὶ ἔδωσε στὰ παιδιά του τὸ παράδειγμα ὅτι τὸ νὰ ἔχεις τὸν ἔλεγχο δὲν σημαίνει ὅτι εἶσαι καὶ ἀλάθητος. «Τοὺς ἔδειξε ὅτι εἶναι ἐντάξει νὰ παραδέχεσαι ὅτι κάνεις λάθος μερικὲς φορές», εἶπε ὁ Λήρυ.
Κάτι παρόμοιο ἰσχύει καὶ στὶς φιλίες. Ἔρευνες δείχνουν ὅτι οἱ ἄνθρωποι περιγράφουν τοὺς ταπεινοὺς φίλους τους ὡς πιὸ οἰκείους, ἀξιόπιστους καὶ ἁπλῶς πιὸ εὐχάριστους νὰ βρίσκονται κοντά τους.
Ἡ ταπεινότητα ἐμπλουτίζει καὶ τὶς ρομαντικὲς σχέσεις — εἰδικὰ σὲ ἀγχωτικὲς περιόδους. Μιὰ μελέτη ποὺ δημοσιεύτηκε στὸ Journal of Positive Psychology διαπίστωσε ὅτι μετὰ τὴ γέννηση τοῦ πρώτου τους παιδιοῦ, τὰ ζευγάρια στὰ ὁποῖα καὶ οἱ δύο σύντροφοι ἐπέδειξαν ταπεινότητα ἐμφάνισαν 64% χαμηλότερες βαθμολογίες κατάθλιψης ἀπὸ ἄλλα ζευγάρια. Ὅταν οἱ ἐρευνητὲς ζήτησαν ἀπὸ ζευγάρια νὰ συζητήσουν τὶς συνεχιζόμενες διαφωνίες τους σχετικὰ μὲ τὶς δουλειὲς τοῦ σπιτιοῦ, τὰ οἰκονομικὰ ἢ τὰ πεθερικά, διαπίστωσαν ὅτι ἡ ἀρτηριακὴ πίεση ἦταν 18% χαμηλότερη σὲ ἀμοιβαῖα ταπεινὰ ζευγάρια.
Οἱ ταπεινοὶ ἄνθρωποι εἶναι πιὸ πιθανὸ νὰ ἀσχοληθοῦν μὲ ἀντίθετες ἀπόψεις καὶ εἶναι «πιὸ πιθανὸ νὰ ἀκούσουν πραγματικὰ τί ἔχει νὰ πεῖ ἡ ἄλλη πλευρά», εἶπε ἡ Μανκοῦσο.
Ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρά, ὁ Λήρυ πρόσθεσε: «Τὸ νὰ ζεῖς μὲ κάποιον ποὺ εἶναι πεπεισμένος ὅτι ἔχει πάντα δίκιο σὲ κάποια πράγματα δημιουργεῖ πραγματικὰ πολλὲς διαφωνίες».
Ἡ πιὸ πρόσφατη μελέτη του Λήρυ ἔδειξε ὅτι ἡ λιγότερη πνευματικὴ ταπεινότητα συσχετίστηκε μὲ λιγότερη ἱκανοποίηση στὶς ρομαντικὲς σχέσεις. Τὰ πνευματικὰ ταπεινὰ ζευγάρια εἶναι λιγότερο πιθανὸ νὰ ὑποτιμήσουν τὴ νοημοσύνη τοῦ συντρόφου τους κατὰ τὴ διάρκεια συγκρούσεων, ἀποφεύγοντας τὴν κοινὴ παγίδα νὰ ὑποθέτουν ὅτι κάποιος ποὺ διαφωνεῖ πρέπει νὰ εἶναι ἀνίκανος.
Ἡ ἰδιότητα τῆς ταπεινότητας σὲ αὐτὸ τὸ πλαίσιο ἀναφέρεται ὡς «κοινωνικὸ λάδι». Ὅπως καὶ τὸ πῶς τὸ λάδι ἐμποδίζει τὴν ὑπερθέρμανση ἑνὸς κινητῆρα, ἡ ταπεινότητα θεωρεῖται ὅτι ρυθμίζει τὴ φθορὰ ποὺ προκαλεῖται γενικὰ ἀπὸ τὸν ἀνταγωνισμὸ ἢ τὴ σύγκρουση. Αὐτὴ ἡ κοινωνικὴ φιλικότητα μπορεῖ ἐπίσης νὰ προέρχεται ἀπὸ τὴ θετικὴ συσχέτιση τῆς ταπεινότητας μὲ ἄλλες ἀρετὲς ὅπως ἡ ἐνσυναίσθηση, ὁ ἀλτρουισμὸς καὶ ἡ καλοσύνη.
Ποτὲ ὑπερβολική
«Ποτὲ δὲν θὰ κάνετε λάθος πρὸς τὴν κατεύθυνση τῆς ὑπερβολικῆς πνευματικῆς ταπεινότητας», συμβούλεψε ὁ Λήρυ. «Ἀκόμα καὶ οἱ πιὸ πνευματικὰ ταπεινοὶ ἄνθρωποι εἶναι ἀκόμα πιὸ σίγουροι γιὰ τὸν ἑαυτό τους ἀπὸ ὅ,τι πιθανῶς θὰ ἔπρεπε».
Ὑποθέτοντας ὅτι μπορεῖ νὰ κάνετε λάθος, προσφέρει ἕνα περιθώριο. «Τὸ ἱστορικό σας ὡς ἀνθρώπινο ὀν εἶναι ὅτι ἔχετε κάνει πάρα πολλὰ λάθη», εἶπε ὁ Λήρυ. Κατὰ τὴ διάρκεια τῶν συγκρούσεων, προτείνει νὰ ρωτήσετε: «Εἶμαι σίγουρος ὅτι ἔχω δίκιο; Ἔχω ὅλες τὶς σχετικὲς πληροφορίες; Εἶναι οἱ πληροφορίες μου μεροληπτικές;»
Ἡ ἐξάσκηση στὴν εὐγνωμοσύνη καὶ τὸν αὐτο-στοχασμὸ καλλιεργεῖ ἐπίσης τὴν ταπεινότητα. Πιὸ πρακτικά, ἡ ἔρευνα δείχνει ὅτι οἱ ἐνήλικες ποὺ ἔγραφαν καθημερινὲς στοχαστικὲς σκέψεις ἀπὸ τὴν ὀπτικὴ γωνία ἑνὸς τρίτου προσώπου, βγαίνοντας ἀπὸ τὴν ἐγωκεντρική τους ὀπτικὴ γωνία, ἔδειξαν σημαντικὴ αὔξηση στὴν πνευματικὴ ταπεινότητα μετὰ ἀπὸ μόλις ἕνα μῆνα.
Ἡ Μανκοῦσο τὸ συνοψίζει: «Ἂν δὲν ἔχετε ἐπίγνωση ὅτι μπορεῖ νὰ κάνετε λάθος, τότε κλείνετε τὴν πόρτα γιὰ νὰ πλησιάσετε τὴν ἀλήθεια».
«Ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι τὸ ἐμπόδιο καὶ ἡ ταπεινότητα εἶναι τὸ μονοπάτι.»
