Ἡ ἐργασία ποὺ δίνει νόημα καὶ ἀξία στὴ ζωή μας
Ὅταν ἡ ἐργασία μας ἔχει νόημα καὶ ἰσορροπία, μᾶς χαρίζει ξεκούραση, γαλήνη καὶ ὁλοκλήρωση.
https://theepochtimes.gr/i-ergasia-pou-dinei-noima-kai-axia-sti-z/
Τῆς Andrea Nutt Falce
Μετάφραση: Ἀλία Ζάε
Αὐτὸ τὸ καλοκαίρι ἐγώ, ὁ ἄντρας μου καὶ τὰ τέσσερα παιδιά μας ἀφήσαμε τὸ μικρό μας κτῆμα μὲ τὸ ἥσυχο ποταμάκι του στὴ Φλόριντα, γιὰ νὰ βρεθοῦμε λίγο πιὸ κοντὰ στὴν πόλη. Ἡ ἀλλαγὴ ἦταν δύσκολη γιὰ ἐμᾶς, γιατί σήμαινε ὅτι ἔπρεπε νὰ ἀποχαιρετίσουμε καὶ πράγματα ὅπως τὸ τραγούδι τῶν τζιτζικιῶν τὸ ἀπομεσήμερο καὶ τοὺς χιονόλευκους ἐρωδιοὺς ποὺ τεντώνονται κάθε πρωὶ καὶ βράδυ στὰ νερὰ τοῦ ποταμοῦ.
Ὅμως ὁ μεγάλος μας γιος ἔπρεπε νὰ πάει στὸ Γυμνάσιο καὶ ἡ προσθήκη ἄλλης μιᾶς διαδρομῆς ἀπὸ τὴ μιὰ ἄκρη τοῦ κόλπου στὴν ἄλλη θὰ ἦταν ὑπερβολικὰ ἐπιβαρυντικὴ γιὰ τὴν καθημερινότητά μας. Ἀναγκαστήκαμε λοιπὸν νὰ ψάξουμε γιὰ ἕναν πιὸ βολικὸ τόπο διαμονῆς καὶ ἐργασίας.
Οἱ ἀλλαγὲς εἶναι μέρος τῆς ζωῆς
Μέχρι νὰ βροῦμε τὸ κατάλληλο μέρος, δὲν εἴχαμε βάλει ἀγγελία γιὰ νὰ πουλήσουμε τὸν μικρό μας παράδεισο. Δὲν ἦταν ἡ πώληση ποὺ μᾶς δυσκόλευε ἀλλὰ ἡ εὕρεση τοῦ καινούριου μας σπιτιοῦ. Τὰ μέρη ποὺ μᾶς ἄρεσαν ἐξαφανίζονταν ὑπερβολικὰ γρήγορα. Ἐν τέλει, ἀποφασίσαμε νὰ καταφύγουμε σὲ ἕνα σοβαρὸ μεσιτικὸ γραφεῖο. Μετὰ ἀπὸ πολὺ χρόνο, ἔξοδα, προσωπικὴ ἐργασία καὶ ἀγάπη, τὸ νέο σπίτι βρέθηκε, ἡ μετακόμιση ἔγινε καὶ οἱ ὄμορφοι ἀγροί μας ἔγιναν μιὰ ὄμορφη ἀνάμνηση κι ἕνας εὐσεβὴς πόθος γιὰ τὸ μέλλον.
Καρπὸς τῆς μικρῆς μας περιπέτειας, ἕνα πολὺ σημαντικὸ ἐρώτημα: γιὰ ποιόν σκοπὸ κοπιάζουμε; Πρὸς τὰ ποῦ κατευθύνουμε τὶς προσπάθειές μας;
Ἄνθρωπος καὶ ἐργασία
Τὸ 1986, στὴν ὁμιλία του πρὸς τοὺς ἐργάτες τοῦ ἐργοστασίου Τράνσφιλντ στὸ Σέβεν Χὶλς τῆς Αὐστραλίας, ὁ Πάπας Ἰωάννης Παῦλος Β' ἀναφέρθηκε στὴ σχέση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὴν ἐργασία:
«Κατ' ἀρχάς, εἶναι πάντα ὁ ἄνθρωπος ποὺ εἶναι ὁ σκοπὸς τῆς ἐργασίας. Ἄς τὸ ἐπαναλάβουμε ξανὰ καὶ ξανά, ἡ ἐργασία εἶναι γιὰ τὸν ἄνθρωπο κι ὄχι ὁ ἄνθρωπος γιὰ τὴν ἐργασία. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι 'ὁ ἀληθινὸς στόχος ὁλόκληρης τῆς παραγωγικῆς διαδικασίας'».
Ἀπὸ τὴν ἄλλη, ἡ ξεκούραση εἶναι ἐξίσου σημαντικὴ
Στὸ καινούριο μας σπίτι, ἐγὼ καὶ ὁ ἄντρας μου ἔχουμε ἤδη ξηλώσει τὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς μοκέτας ποὺ ἦταν στρωμένη σὲ ὅλα τὰ δωμάτια, περιλαμβανομένων τῶν μπάνιων! Ἔχουμε ἀλλάξει τὰ πατώματα τοῦ ἰσογείου καὶ τίς πόρτες, ἔχουμε χτίσει καινούριους τοίχους καὶ φέραμε τὰ πάνω κάτω στὰ μπάνια. Τὸ βόλεϊ, οἱ μαζορέτες, τὸ ποδόσφαιρο, ἡ ζωγραφική, τὰ κουὶζ κι ὅλες οἱ ἄλλες δραστηριότητες τῶν παιδιῶν ἀναμειγνύονται μὲ τὸ ξεπακετάρισμα, τὸ χτίσιμο, τὸ γκρέμισμα, τὸ καθάρισμα καὶ τὸ γράψιμο, ὑπὸ τοὺς ἤχους τῶν πριονιῶν, τῶν γέλιων, τοῦ κλάματος καὶ μιᾶς γενικῆς χλαπαταγῆς, ἐνῶ σύννεφα σκόνης αἰωροῦνται πάνω ἀπὸ τὰ κεφάλια μας μονίμως.
Φέτος, ἡ κουζίνα μας ἀπέτυχε νὰ ἀνταποκριθεῖ στὶς ἀπαιτήσεις τῆς Ἡμέρας τῶν Εὐχαριστιῶν (24/11). Ὡς μαγείρισσα, δὲν μποροῦσα νὰ μὴν χαρῶ καὶ λίγο μὲ αὐτὴν τὴν ἀτυχία ποὺ ἦταν ταυτόχρονα καὶ εὐλογία γιὰ ἐμένα. Ἡ ἑορταστικὴ περίοδος ἀνεβάζει τὸν πήχη τῶν καθημερινῶν δραστηριοτήτων πολὺ ψηλά, κάτι ποὺ δὲν εἶναι πάντα εὐπρόσδεκτο. Ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀνάγκη τόσο τὴ δουλειὰ ὅσο καὶ τὴν ξεκούραση, ποὺ ἰδανικὰ ἐναλλάσσονται. Ἡ δράση καὶ ἡ ἀνάπαυση εἶναι καὶ τὰ δυὸ ἀναπόσπαστα μέρη τοῦ ἀνθρώπινου κύκλου ζωῆς, ὅπου ἀφ' ἑνὸς δημιουργοῦμε καὶ προσφέρουμε ἀφ΄ ἑτέρου ἀπολαμβάνουμε τοὺς καρποὺς τῶν κόπων μας καὶ ἀναλογιζόμαστε τὰ σημαντικὰ ζητήματα τῆς ζωῆς. Ἡ κίνηση πρὸς τὰ ἔξω διαδέχεται τὴν κίνηση πρὸς τὰ μέσα, ἡ ἐξωστρέφεια τὴν ἐνδοσκόπηση, σὲ ἀέναους κύκλους ὅπως ἡ ἀναπνοή, χαρίζοντας ἰσορροπία καὶ βάθος στὴ ζωή μας.
Ἕνα ἀπὸ τὰ ἀποφθέγματα ποὺ κληροδότησε ὁ Σωκράτης (5ος αἰ. π.Χ.) στὴν ἀνθρωπότητα εἶναι το ὅτι «Μιὰ ζωὴ ὅπου δὲν ἐξετάζεται τὸ σωστὸ ἢ λάθος, δὲν ἀξίζει νὰ τὴ ζεῖ κανεὶς»(1). Ὅσο κι ἂν ἀλλάζει ὁ κόσμος, ἡ ἀνθρώπινη κατάσταση παραμένει λίγο πολὺ ἡ ἴδια. Γεννιόμαστε, μεγαλώνουμε, ἐρωτευόμαστε, ἀγωνιζόμαστε, ἀναπαυόμαστε καὶ τέλος πεθαίνουμε. Τὸ ζήτημα εἶναι πῶς καὶ πόσο καλὰ κάνουμε αὐτὰ τὰ πράγματα. Γιὰ ποιόν λόγο ζοῦμε; Γιὰ ποιόν λόγο ἐργαζόμαστε; Ποιός εἶναι ὁ τελικὸς στόχος;
Σύμφωνα μὲ τὸ Βιβλίο τῆς Γένεσης, ἡ ἀρχικὴ ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο ἦταν:
«Νὰ κάνετε πολλὰ παιδιά, ὥστε νὰ πολλαπλασιαστεῖτε, νὰ γεμίσετε τὴ γῆ καὶ νὰ κυριαρχήσετε σ' αὐτήν» (Γένεσις 1:28).
Ἡ σχέση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὴ φύση καὶ τὴν ἐργασία, σὲ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς ἱστορίας του, ἀρχῆς γενομένης ἀπὸ τὴν πτώση του καὶ τὴν ἐκδίωξη του ἀπὸ τὸν Κῆπο τῆς Ἐδέμ, ἔχει ὑπάρξει ταραχώδης. Τὰ ἀτοπήματα καὶ οἱ ἀδυναμίες ἀνίκανων ἡγετῶν παρεμποδίζουν κατ' ἐπανάληψη τίς προσπάθειες τῆς ἀνθρωπότητας γιὰ εἰρήνη, δημιουργία, ἀνάπτυξη καὶ ἐξέλιξη. Ὡστόσο, χάρη στὶς συνεχεῖς τους προσπάθειες, στὴν ἐφευρετικότητα, τὴν ἐλπίδα καὶ μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ οἱ ἄνθρωποι ἔχουν καταφέρει νὰ δημιουργήσουν συστήματα καὶ τεχνολογίες ποὺ φαίνεται νὰ βελτιώνουν τὴν ποιότητα τῆς ζωῆς τους καὶ νὰ τοὺς βοηθοῦν. Εἴθε νὰ χρησιμοποιηθοῦν καλά.
Ἡ ἐργασία στὴν τέχνη
Ζάν-Φρανσουὰ Μιλέ, «Οἱ Εὐαγγελιστές», 1857-1859. Λάδι σὲ καμβά, 55 x 65 ἑκ. (Public domain)
Κάπου ἀνάμεσα στὰ 1857 καὶ 1859, λίγο μετὰ τὴ Βιομηχανικὴ Ἐπανάσταση κι ἐνῶ ὁ ἀντίκτυπος τῆς Γαλλικῆς Ἐπανάστασης ἦταν ἀκόμα νωπὸς καὶ οἱ πρῶτες ἰδέες γιὰ τὴ δημοκρατία καὶ τὸν κομμουνισμὸ ἀπασχολοῦσαν τὴν ἐπικαιρότητα, ὁ Γάλλος ζωγράφος Ζάν-Φρανσουὰ Μιλὲ ζωγράφισε τοὺς «Εὐαγγελιστές». Ἦταν μιὰ ἐποχὴ ἀναθεωρήσεων γιὰ τὸν ρόλο τῆς ἐργασίας, τῆς φιλοσοφίας, τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων καὶ τῆς ἐλευθερίας σὲ ἕναν κόσμο ποὺ ἄλλαζε μὲ μεγάλη ταχύτητα. Ὁ Μιλέ, ὑποστηρικτὴς τῆς σχολῆς τῆς Μπαρμπιζόν, δὲν ἦταν ἰδιαίτερα θρῆσκος ἄνθρωπος, σὲ κάποιους μάλιστα ἔδινε τὴν ἐντύπωση πὼς ἔκλινε πρὸς τὸν κομμουνισμό.
Τοὺς «Εὐαγγελιστὲς» εἶχε παραγγείλει ἕνας Ἀμερικανός, ὁ ὁποῖος ὅμως δὲν ἐμφανίστηκε ποτὲ γιὰ νὰ παραλάβει τὸ ἔργο. Ὅταν ὁ Μιλὲ κατάλαβε ὅτι ὁ πίνακας δὲν θὰ ἀγοραστεῖ ἀπὸ τὸν πελάτη, προσέθεσε στὸ βάθος τὸ καμπαναριὸ τῆς ἐκκλησίας τοῦ Σαγί-άν-Μπιέρ. Μιὰ μέρα, ρώτησε ἕναν φίλο του γιὰ τὸν πίνακα: «Ἀκοῦς τίς καμπάνες ποὺ χτυποῦν μακριά;», ἐξηγῶντας ὅτι ἐμπνεύστηκε τὸ ἔργο ἀπὸ τὴ γιαγιά του, ἡ ὁποία ὅταν ἄκουγε τίς καμπάνες νὰ καλοῦν γιὰ τὸν ἑσπερινό, πάντα σταματοῦσε τὴ δουλειά της γιὰ νὰ προσευχηθεῖ μαζὶ μὲ τὰ παιδιὰ γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ψυχῶν τῶν πεθαμένων.
Ὁ Μιλὲ ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς ζωγράφους τοῦ 19ου αἰῶνα ποὺ προσπάθησε νὰ ἀπεικονίσει τὴν ὀμορφιὰ καὶ τὴν ἀξιοπρέπεια τῶν ἀνθρώπων ποὺ δουλεύουν. Προσπαθῶντας πάντα νὰ κατανοήσει βαθύτερα τὶς δυνάμεις ποὺ ἐπιδροῦν στὴ ζωὴ καὶ τὴν ἀντίληψή μας, μετέφερε τὶς συνειδητοποιήσεις του στὴ ζωγραφική. Ἡ ἐποχή του ἦταν μιὰ ἐποχὴ ταραγμένη. Ζωγράφισε κυρίως ἁπλοὺς ἀνθρώπους, οἰκογενειακὲς σκηνές, τὴν πίστη καὶ τὴν προσφορά. Τὸν συγκινοῦσαν ἡ δύναμη καὶ ἡ ὀμορφιὰ τῆς ἁπλῆς ζωῆς, οἱ παραδόσεις τῶν ἀγροτῶν καὶ τὰ στηρίγματα τῆς πίστης τους.
Τὸ πῶς πρέπει νὰ ἐνσωματώσει ὁ ἄνθρωπος ἁρμονικὰ τὴν ἐργασία στὴ ζωή του καὶ τὸ πῶς καὶ τὸ ποῦ θὰ βρεῖ τὴν εἰρήνη εἶναι ἐρωτήματα ποὺ ἀπασχολοῦν τὴ φιλοσοφία ἀπὸ ἀρχαιοτάτων χρόνων. Στὴν ἐποχή μας, ἡ ἐλευθερία καὶ ἡ τεχνολογία εἶναι δυὸ παράγοντες ποὺ πρέπει νὰ συνυπολογίσουμε ὅταν ἀναλογιζόμαστε αὐτὰ τὰ ἐρωτήματα.
Ἡ ἀξία τῆς ἐργασίας
Ζάν-Φρανσουά Μιλέ, «Γυναίκα ποὺ
ψήνει ψωμί», 1854. Λάδι σὲ καμβά, 55 x 46 ἑκ. (Public domain)
Ζάν-Φρανσουά Μιλέ, «Πηγαίνοντας στὴ δουλειά», 1851-1853. Λάδι σὲ καμβά, 56 x 44 ἑκ. (Public domain)
Ὁ Χοσὲ Μαρία Ἐσκριβὰ ντὲ Μπαλαγκέρ [Josemaría Escrivá de Balaguer, 1902-1975], ἅγιος τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας, εἶναι γνωστὸς καὶ ὡς προστάτης ἅγιος τῆς συνηθισμένης ζωῆς. Τὸ κυριότερο ἔργο τῆς ζωῆς του ἦταν ἡ ἵδρυση τῆς ὀργάνωσης Opus Dei, ποὺ σημαίνει 'Ἔργο τοῦ Θεοῦ'.
Σύμφωνα μὲ τὰ λόγια του, «ἀπὸ τότε ποὺ ὁ Χριστὸς τὴν πῆρε στὰ χέρια του, ἡ ἐργασία ἔγινε γιὰ τοὺς ἀνθρώπους μιὰ πραγματικότητα σωτηρίας καὶ λύτρωσης. Ἐκτὸς ἀπὸ φόντο τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς, εἶναι καὶ ἕνα μονοπάτι πρὸς τὴ θέωση. Εἶναι κάτι ἱεροποιημένο καὶ κάτι ποὺ ἱεροποιεῖ ταυτόχρονα».
Ζάν-Φρανσουά Μιλέ, «Τὸ βρέφος (Τὰ ἄρρωστο παιδί)», 1858. Παστὲλ καὶ μολύβι σὲ χαρτί, 38 x 31 ἑκ. (Public domain)
Ἀπὸ τὴ γέννηση τῆς ἀνθρωπότητας μέχρι τὸν Σωκράτη, τὸν Ζάν-Φρανσουὰ Μιλέ, τὸν Χοσὲ Μαρία Ἐσκριβά, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἴδιους μας τοὺς ἑαυτοὺς καὶ τίς ἐπερχόμενες γενιές, ἡ εὕρεση ἑνὸς ἐννοιολογικοῦ πλαισίου γιὰ τὴν ἀξία τῶν ἀνδρῶν καὶ τῶν γυναικῶν καὶ γιὰ τὴ σχέση τους μὲ τὴν ἐργασία καὶ τὴν ἀνάπαυση παραμένει οὐσιῶδες.
Στὴν ὁμιλία του, ὁ Πάπας Ἰωάννης Παῦλος Β' ἔβαλε τὸ δικό του λιθαράκι στὸ διαχρονικὸ φιλοσοφικὸ ζήτημα, ἐξηγῶντας ὅτι «ἡ ἀνθρώπινη ἐργασία εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ κλειδιά, ἴσως τὸ σημαντικότερο, ὁλόκληρου τοῦ κοινωνικοῦ ζητήματος».
Τὴ θέση του αὐτὴ ἐπανέλαβε στὸ Ἰωβηλαῖο τοῦ 2000 στὴ Ρώμη, ἀπευθυνόμενος στοὺς βιοτέχνες: «Εἶναι στὸ χέρι σας νὰ ἀποκαταστήσετε τίς ἀξίες ποὺ καθοδηγοῦσαν κάποτε τὴν ἐργασία σας: τὴν ποιότητα, τὴν καλλιτεχνία, τὴν ἐλευθερία καὶ τὴ συνεργασία, τὴν ἰσορροπημένη σχέση ἀνάμεσα στὴν τεχνολογία καὶ τὸ περιβάλλον, τοὺς δεσμοὺς μὲ τὴν οἰκογένεια καὶ τίς ἀγαθὲς γειτονικὲς σχέσεις».
Παντοῦ γύρω μας βλέπουμε καθημερινὰ τὴν ὀμορφιὰ τοῦ ἔργου τοῦ Θεοῦ. Στὰ δάση, στὰ βουνά, στὰ ψάρια καὶ τὴ θάλασσα, ἡ δημιουργία εἶναι ὑπέροχη σὲ ὅλες της τίς ἐκφάνσεις. Κι ἀφοῦ ὁλοκλήρωσε τὸ θαυμαστό του ἔργο, ὁ Θεὸς «τὴν ἕβδομη μέρα σταμάτησε νὰ δημιουργεῖ. Τὴν ἕβδομη ἡμέρα τὴν εὐλόγησε καὶ τὴν καθαγίασε, γιατί αὐτὴ τὴν ἡμέρα ὁλοκλήρωσε τὴ δημιουργία του καὶ ἀναπαύθηκε»(2)
«[...] κατέπαυσε τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ ἀπὸ πάντων τῶν ἔργων αὐτοῦ, ὧν ἐποίησε. καὶ εὐλόγησεν ὁ Θεὸς τὴν ἡμέραν τὴν ἑβδόμην καὶ ἡγίασεν αὐτήν· ὅτι ἐν αὐτῇ κατέπαυσεν ἀπὸ πάντων τῶν ἔργων αὐτοῦ, ὧν ἤρξατο ὁ Θεὸς ποιῆσαι»(3)
Ὅταν ἀναλογιζόμαστε τὸ νόημα τῆς ζωῆς, ἔχει ἐνδιαφέρον νὰ θυμόμαστε ὅτι εἴμαστε δημιουργημένοι κατ' εἰκόνα καὶ ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἐργασία μπορεῖ νὰ εἶναι ἕνα μέσον, μιὰ εὐκαιρία γιὰ νὰ κάνουμε καλό. Μὲ τὸ ἔργο του, ὁ Μιλὲ μᾶς δίνει ἕνα εἰκαστικὸ μάθημα γιὰ τὴ διαχρονικὴ ἀνάγκη τοῦ ἀνθρώπου νὰ δημιουργεῖ ἕνα στέρεο περιβάλλον μέσα στὸ ὁποῖο μπορεῖ νὰ ἐργάζεται καὶ νὰ ἀγαπᾶ, νὰ προσφέρει καὶ νὰ λαμβάνει. Μὲ τὸν πίνακα «Ἐλεημοσύνη», ὅπως καὶ μὲ τὸ «Βρέφος (Τὸ ἄρρωστο παιδί)», ὅπου βλέπουμε μιὰ μητέρα νὰ κάθεται μὲ τὸ ἄρρωστο παιδί της στὴν ἀγκαλιά, ὁ Μιλὲ μᾶς λέει ὅτι ἀκόμα καὶ στὴν ἀγάπη ὑπάρχει μόχθος καὶ πόνος.
Οἱ «Εὐαγγελιστὲς» μᾶς θυμίζουν νὰ σταματᾶμε τὴν προσπάθεια πότε πότε καὶ νὰ ἀναλογιζόμαστε τὴ ζωή, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀναπόφευκτη ἀναχώρησή μας. Μετὰ ἀπὸ ὅλες τὶς χαρές, τὶς λῦπες, τὴ χαρά, τὸ παιχνίδι καὶ τὸν μόχθο, ἀκολουθεῖ ὁ καιρὸς τῆς ἀνάπαυσης. Εἴθε νὰ μπορέσουμε νὰ ζήσουμε τὰ τελευταῖα μας χρόνια μὲ πίστη στὴν καρδιὰ καὶ ἐλπίδα γιὰ ἄξια κερδισμένη εἰρήνη.
Ἡ Ἄντρεα Νὰτ Φὰλς εἶναι μιὰ εὐτυχισμένη σύζυγος καὶ μητέρα τεσσάρων παιδιῶν. Εἶναι ζωγράφος μὲ κλασικὲς σπουδὲς στὴ Φλωρεντία καὶ συγγραφέας τοῦ παιδικοῦ βιβλίου «It's a Jungle Out There» («Εἶναι μιὰ ζούγκλα ἐκεῖ ἔξω»). Μπορεῖτε νὰ δεῖτε δουλειά της στὸ AndreaNutt.com
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Από το https://www.gnomikologikon.gr/authquotes.php?auth=3
2. Από το https://www.bible.com/el/bible/173/GEN.2.TGV
3. Από το https://proseuxi.gr/genesis-kefalaio-2/
