Ἡ μεγαλύτερη ἀπειλὴ τῆς ἀνεξέλεγκτης χρήσης AI: Γενιὲς ἀνθρώπων ποὺ χάνουν τὴν ἱκανότητα νὰ σκέφτονται
Ὁ «φωτεινὸς παντογνώστης» ποὺ λέγεται Τεχνητὴ Νοημοσύνη, ἀπειλεῖ νὰ δημιουργήσει γενιὲς διανοητικὰ «ἀνάπηρων» ἀνθρώπων
Συντάκτης: Ἐλευθέριος Ἀνδρώνης
https://www.sportime.gr/bloggers/eleftherios-andronis/i-megaliteri-apili-tis-anexelegktis-chrisis-ai-genies-pedion-pou-chanoun-tin-ikanotita-na-skeftonte/
Ὁδεύουμε ὁλοταχῶς σὲ μιὰ ὀργουελιανὴ ἐποχὴ ὅπου ἡ ἐξειδίκευση, ἡ ἐγκυκλοπαιδικὴ γνώση καὶ ἡ κριτικὴ σκέψη θὰ γίνουν προνόμια μιᾶς μικρῆς μειοψηφίας ποὺ θὰ διαφεντεύει τὸν πλανήτη γῆ.
Ἡ μεγαλύτερη ἀπειλὴ ποὺ ἐνέχει ἡ ἀνεξέλεγκτη χρήση τῆς AI, δὲν εἶναι οὔτε τὸ φακέλωμα, οὔτε ἡ μαζικὴ ἐπιτήρηση, οὔτε ἡ καταπάτηση τῆς ἰδιωτικότητας, οὔτε τὸ μονοπώλιο τῆς πληροφορίας. Ἀσφαλῶς αὐτοὶ εἶναι κορυφαῖοι κίνδυνοι, ἀλλὰ ὑπάρχει καὶ χειρότερος: μιὰ γενιὰ ἀνθρώπων ποὺ θὰ πάψει νὰ σκέφτεται. Γιατί ἂν διαθέτεις τὴν ἱκανότητα τῆς σκέψης, ἀλλὰ καὶ τὴ γνώση γιὰ νὰ λειτουργεῖ ὡς θεμέλιο τῆς σκέψης σου, τότε μπορεῖς νὰ ἐναντιωθεῖς σὲ ὅλα τὰ παραπάνω. Ἂν ὅμως γίνεις ἕνα διανοητικὸ «ζόμπι», τὸ παιχνίδι εἶναι χαμένο ἐξ ἀρχῆς.
Ἀφορμὴ γιὰ τὸ παρὸν ἄρθρο ἦταν ἡ ἀνακοίνωση τῶν ἀποτελεσμάτων τῶν Πανελλαδικῶν Ἐξετάσεων τοῦ 2025. Τὸ 50% τῶν ὑποψηφίων ἔγραψε κάτω ἀπὸ τὴ βάση σὲ Μαθηματικά, Φυσική, Ἱστορία καὶ Ἀρχαία. Ἕνας στοὺς δύο δὲν κατάφερε νὰ πιάσει τὴ βάση τοῦ 10. Τὸ ποσοστὸ ἀριστούχων κινήθηκε σὲ πολὺ χαμηλὰ ἐπίπεδα.
Δυστυχῶς βλέπουμε νὰ διαμορφώνεται μὲ γενιὰ ποὺ ὁλοένα καὶ περισσότερο «τεμπελιάζει» ἡ σκέψη της. Τὸ τραγικὸ ἐπίπεδο τῆς ἑλληνικῆς παιδείας, ἡ αὐτιστικὴ ἐνασχόληση μὲ τὰ social, τὰ τιποτένια πρότυπα τῆς «show biz», ἡ «fast food» πληροφορία τοῦ διαδικτύου, ἡ θεοποίηση τῆς ἡδονῆς ἔναντι τῆς σκέψης, καὶ τέλος τὸ ἀκαταμάχητο δόλωμα τοῦ «φωτεινοῦ παντογνώστη» ποὺ λέγεται AI, ὅλα αὐτὰ δημιουργοῦν συνθῆκες μιᾶς ἀνοϊκῆς «ἐπιδημίας» .
Τὰ παιδιὰ 17-18 ἐτῶν ποὺ φέτος ἔγραψαν πανελλήνιες, δίνουν τὰ πρῶτα δείγματα γραφῆς γιὰ μιὰ σειρὰ γενιῶν ποὺ ἀπὸ τὸ 2008 – καὶ μὲ γεωμετρικὴ πρόοδο ὡς τὶς μέρες μᾶς -μεγάλωσαν μὲ ἐθισμὸ στὰ κινητὰ καὶ τὰ τάμπλετ. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι στὶς φετινὲς πανελλήνιες βλέπουμε μονάχα τὴν κορυφὴ τοῦ παγόβουνου, σὲ σχέση μὲ τὶς διανοητικὲς ἀδυναμίες τῶν ἀκόλουθων γενιῶν.
Μέχρι πρὶν μερικὰ χρόνια ἡ «τεμπελιὰ» τοῦ μυαλοῦ πολλῶν νέων εἶχε φτάσει στὴν ἀπόρριψη τῶν βιβλίων, στὴν ἐπίκληση τῆς συστημικῆς Wikipedia ὡς μοναδική... αὐθεντία καί – ἄντε τὸ πολὺ πολύ – στὴν ἀναζήτηση μερικῶν ἑτερόκλητων διαδικτυακῶν πηγῶν, ἀσχέτως ἂν ὁ ὄγκος γνώσης ποὺ διακινεῖται στὸν ἱστὸ δὲν ἀποτελεῖ οὔτε τὸ 1% σὲ σχέση μὲ τὶς πληροφορίες ὑπάρχει στὴν παγκόσμια βιβλιογραφία.
Τώρα μὲ τὸν ἐρχομὸ τοῦ AI, γίνονται παρελθὸν ἀκόμα καὶ τὰ παραπάνω. Χάριν τοῦ ἀκαταμάχητου θέλγητρου τῆς εὐκολίας, πολλοὶ νέοι ὑφίστανται κανονικότατη «μεταμόσχευση» ἐγκεφάλου, παραδίδοντας τὴ σκέψη τους σὲ ἕνα τεχνητὸ κατασκεύασμα. Τὸ ΑΙ εἶναι πάντα ἐκεῖ, πρόθυμο νὰ σοῦ γράψει μιὰ ἔκθεση, νὰ σοῦ λύσει μιὰ ἄσκηση, νὰ σοῦ ἐξηγήσει κάθε ἀπορία καὶ αὔριο νὰ σοῦ γράψει καὶ μιὰ πτυχιακή. Ἕτοιμο νὰ ἀντικαταστήσει γονεῖς, δασκάλους, καθηγητές, βιβλία καὶ κάθε εἶδος μελέτης καὶ ἐπιμόρφωσης. Τὸ «μέλι» τῆς ἕτοιμης βιομηχανικῆς σκέψης γίνεται ὅλο καὶ πιὸ γλυκό, ὅλο καὶ πιὸ θελκτικὸ ἀπὸ τὶς γενιὲς ποὺ γαλουχοῦνται στὴν «ἀρετὴ» τῆς φυγοπονίας.
Καὶ τώρα πιὰ τὸ παιδὶ δὲν ἔχει μιὰ στατικὴ Wikipedia ἢ ἕνα συστημικὸ ἄρθρο περιορισμένων δυνατοτήτων γιὰ νὰ παραπλανηθεῖ. Ἔχει κάτι ἀφάνταστα πιὸ ὕπουλο καὶ ἐπικίνδυνο. Ἕνα σύστημα νοημοσύνης ποὺ μπορεῖ νὰ μαθαίνει τὸν χρήστη του καὶ νὰ προσαρμόζεται ἀστραπιαῖα στὰ ἰδιαίτερα χαρακτηριστικὰ τοῦ ψυχισμοῦ του. Ἕνας τεχνητὸς «ἐγκέφαλος» ποὺ εἰσβάλλει σὰν παράσιτο στὸ «ἀπενεργοποιημένο» μυαλὸ τοῦ χρήστη καὶ τὸ ἐπαναπρογραμματίζει. Ὅταν ἔρθει ἡ ἐποχὴ ποὺ ὅλες οἱ πλατφόρμες AI ἑνοποιηθοῦν σὲ μιὰ καὶ μοναδικὴ νοημοσύνη ὑπὸ τὸν ἔλεγχο τῆς παγκόσμιας διακυβέρνησης, μπορεῖ νὰ ἀντιληφθεῖ κανεὶς τί συνέπειες θὰ ὑποστοῦν οἱ ἄκριτες καὶ ἄβουλες μᾶζες.
Σὲ μιὰ νέα μελέτη τοῦ MIT, οἱ ἐρευνητὲς διαπίστωσαν μιὰ ἐντυπωσιακὴ ἀτροφία τοῦ ἐγκεφάλου σὲ ἄτομα ποὺ ἔγραφαν ἐργασίες μὲ τὴ βοήθεια τοῦ ChatGPT. H ἐγκεφαλική τους δραστηριότητα μειώθηκε, ἡ μνήμη τους ἀτόνησε, ἡ ἱκανότητα προσήλωσης ἀσθένησε, ἐνῷ ἀνέπτυξαν ὀκνηρία καὶ στὴ γραφὴ μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου. Τὰ ἄτομα ποὺ συμμετεῖχαν στὴν ἔρευνα ἀρχικὰ ἀναζητοῦσαν τὴ βοήθεια τοῦ AI πολὺ περιορισμένα. Σταδιακὰ ὅμως ἄρχισαν νὰ καταφεύγουν στὴ χρήση τοῦ ὅλο καὶ πιὸ πολύ, μέχρι ποὺ στὸ τέλος ἀντέγραφαν ὁλόκληρα κομμάτια κειμένου. Οἱ ἐρευνητὲς τοῦ MIT κατέληξαν στὸ συμπέρασμα ὅτι γιὰ τὸν ἐκφυλισμὸ τῆς νοητικῆς λειτουργίας ποὺ προκαλεῖ ἡ εὐρεῖα χρήση τοῦ AI, «o ἀντίκτυπος ἐκτείνεται πέρα ἀπὸ τὰ ἀκαδημαϊκὰ περιβάλλοντα στὴν εὐρύτερη γνωστικὴ ἀνάπτυξη».
Μὲ λίγα λόγια ἡ ἀνεξέλεγκτη χρήση τοῦ AI (ἰδιαίτερα στὶς μικρὲς ἡλικίες) μπορεῖ νὰ καταστρέψει τὴν ψυχοσωματικὴ ἀνάπτυξη τοῦ ἀνθρώπου καὶ νὰ τὸν ὁδηγήσει σὲ διανοητικὴ «ἀναπηρία». Ὅσο περισσότερο διευρύνεται στὴν ἀποδοχὴ τοῦ κόσμου ἡ τεχνητὴ νοημοσύνη, τόσο θὰ ὑποχωρεῖ ἡ ἀνθρώπινη. Ἂν προσθέσουμε καὶ τὴν ἀποβλάκωση ποὺ δημιουργεῖ ἡ πανσεξουαλικὴ προπαγάνδα, τότε ἔχουμε τοὺς δύο βασικοὺς πυλῶνες γιὰ τὴ δημιουργία μιᾶς μελλοντικῆς (καὶ καθόλου μακρινῆς) «ἠλιθιοκρατίας».
Ὅπου λείπει ἡ κριτικὴ σκέψη, ἐπικρατεῖ ἡ παπαγαλία. Γιὰ νὰ μὴν ἀναφέρουμε τί μελλοντικὲς συνέπειες μποροῦν νὰ ἔχουν παραπάνω γιὰ ὅλες τὶς τέχνες καὶ τὶς ἐπιστῆμες.
Καὶ ἀπὸ τὴν πνευματικὴ πλευρὰ τοῦ ζητήματος, ὅπου λείπει ἡ κριτικὴ σκέψη, πάσχει καὶ ἡ διάκριση ποὺ εἶναι ἡ κορυφὴ τῶν ἀρετῶν. Βασικὰ ἐφαλτήρια τῆς πίστης εἶναι ἡ ἐσωτερικὴ ἀναζήτηση, ὁ ὑπαρξιακὸς προβληματισμὸς καὶ ἡ παρατήρηση τοῦ κόσμου. Πράγματα ποὺ ἀπαιτοῦν κριτικὴ σκέψη γιὰ νὰ ἐνεργοποιηθοῦν. Ναὶ ἡ πίστη μπορεῖ κάλλιστα νὰ ἐξαγιάσει καὶ τὸν πιὸ ἁπλοϊκὸ νοῦ, ἀλλὰ ἡ ὀλιγόνοια ἔχει μεγάλη διαφορὰ ἀπὸ τὴν ἀποβλάκωση. Θυμηθεῖτε ὅτι τὸ πρῶτο μέλημα τῶν Ἑλλήνων διαφωτιστῶν πρὶν τὴν Ἐπανάσταση, ἦταν νὰ ἐπαναφέρουν τὸ Γένος στὰ ἑλληνικὰ γράμματα. Αὐτὸ ἦταν τὸ πρῶτο καὶ βασικὸ βῆμα γιὰ τὴν ἀποτίναξη τῆς σκλαβιᾶς. Γιατί ἡ ἀγαθὴ γνώση σημαίνει συνείδηση, σημαίνει μνήμη, σημαίνει ἀντίσταση.
Σήμερα ἔχουμε ἀντίστροφη ἐξελικτικὴ πορεία. Ὁδεύουμε ὁλοταχῶς στὴν σκλαβιὰ τῆς λήθης καὶ τὴ λήθη τῆς σκλαβιᾶς ποὺ ὅλο καὶ περισσότερο περισφίγγει τὸν κόσμο...
